لغت نامه دهخدا
سیاه. ( ص ) در مقابل سفید. ( برهان ). اسود
سیاه
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. (صفت ) هر چیزی که به رنگ زغال باشد.
۳. (صفت ) کسی که پوست بدنش سیاه باشد، حبشی، زنگی.
۴. (صفت ) تیره، تاریک.
۵. (صفت ) [مجاز] کم ارزش، پست.
۶. (صفت ) [مجاز] آلوده به گناه.
۷. (صفت ) [عامیانه، مجاز] کثیف، چرک.
۸. (صفت ) [مجاز] بدیمن، نامبارک.
فرهنگ فارسی
۱ - ( صفت ) آن چه برنگ زغال باشد اسود ۲ - تیره تاریک. ۳ - ( اسم ) رنگ زغال سواد. توضیح تیره ترین رنگهاست و آن رنگی است خارج از دسته رنگهای اصلی و فرعی. چون این رنگ را به رنگ دیگر اضافه کنند آن را تیره سازد مقابل سفید. ۴ - کسی که سیاه پوست باشد. ۵ - حبشی زنگی. ۶ - اسب سیاه رنگ. ۷ - خط چهارم از جمله هفت خط جام ارزق. ۸ - ( صفت ) مست طافح سیاه مست. ۹ - نحس شوم. یا بازار سیاه. بازاری که در آن قیمت اشیائ را بیش از قیمت اصلی خرید و فروش کنند. یا ( میان ) سیاه و سفید فرق کردن ( تشخیص دادن ) خواندن و توانستن سواد داشتن.
نام اسب اسفندیار است و چون سیاه بوده بدین نام میخوانند
دانشنامه آزاد فارسی
از شخصیت های نمایش ایرانی. بازیگری در نمایش های تخت (رو) حوضی که کارش بر بنیاد بازی های دلقکی تک نفره استوار است. قبل از سیاهِ نمایش های سنتی روحوضی در «تعزیۀ مضحک»، یک نسخه خوان سیاه به نام قنبر (غلام حضرت امیر) با ته لهجۀ حبشی و رفتار خنده آور ظاهر می شد که دشمنان دین را هجو می کرد. بعدها همین سیاه با مایه های تندتری از مزاح و حرکت های شادی آور به دسته های دوره گرد نوروزی راه یافت. از لحاظ ظاهر، پوستی تیره تر از بشرۀ سیاه معمولی داشت و لهجه و کلامش عامیانه تر از عوام بود. مسائل را با بزرگ نمایی، گزافه گویی و زبان درازی مطرح می کرد. سیاه از اولین شخصیت های نمایش سنتی است که از لحاظ لهجه، و طرح گستاخانۀ مسائل با ارباب، داماد یا پسرش به شکلی اغراق آمیز برخورد می کرد. در دورۀ قاجار، پس از رونق کار دلقک ها و مسخرگانی مانند کریم شیره ای، حبیب دیوانه، شیخ حسین (شیپور)، اسماعیل بزاز، و کَل عنایت، کار سیاه بازها در دسته های تقلید و مطرب (روحوضی) نیز رواج گرفت. اکبر نایب جعفر، باباتیمور، و ذبیح الله ماهری از «سیاه» های معروف اواخر دورۀ قاجار بودند که با دسته های حسین آقاباشی، سیداحمد باشی و مؤید کار می کردند، و محل اجرای برنامه های شان قهوه خانه ها، باغ ها و پاتوق های عمومی بود. در دورۀ پهلوی اول دسته های تقلید در «بنگاه های شادمانی» متمرکز شدند و افرادی مثل ببراز سلطانی، مهدی مصری، رضا عرب زاده، و حسین یوسفی و بعدها سعدالله رحمت خواه (سعدی افشار) و محمود یکتا به سیاه بازی رونق دادند.
