نشوز
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
۱- (مصدر )ناسازگاری کردن زن با شوهر خود ۲ - ( اسم ) ناسازگاری زن . توضیح عدم اجرای وظایف زوجیت از طرف زن بدون وجود مانع شرعی و قانونی که درین صورت وی استحقاق نفقه نخواهد داشت .
دانشنامه آزاد فارسی
(در لغت به معنی بلندی طلبی) اصطلاحی در فقه؛ خروج زن است از اطاعت شوهرش به جهت آن که زن با نافرمانی شوهر، از آنچه خداوند متعال بر او واجب کرده، سر می گرداند. زن نافرمان را ناشزه گویند. جز حنفیه سایر مذاهب اسلامی برآن اند که چنانچه زن بدون مانع شرعی و عقلی، وظیفۀ زناشویی (نزدیکی) را انجام ندهد، ناشزه خواهد بود؛ اما در نظر حنفیّه اگر زن بدون اذن شوهر از خانه خارج نشود مطیع است، ولو از نزدیکی امتناع کند. اگر زن، انجام وظیفه زناشویی را موکول به دریافت مَهر کند، در صورتی ناشزه خواهد بود، که پیشتر تمکین کرده باشد. همچنین زنی که بدون اذن شوهر از خانه خارج شود، ناشزه است. نشوز دربارۀ مرد هم صادق است؛ آن گاه که از وظایف خود در برابر زن، مانند پرداخت نفقه، سرپیچی کند؛ در این صورت ابتدا زن او را موعظه می کند، اگر اثر نکرد، به قاضی شکایت می برد، قاضی نیز پس از موعظه و عدم تأثیر آن، مرد را تعزیر می کند و از مال مرد، نفقۀ زن را می پردازد.
دانشنامه اسلامی
نشوز در زن به معنای تمرد از دستورهای واجب شوهر است، از قبیل تمکین نکردن، نزدودن آنچه مایه تنفر و مانع کامجویی شوهر است، ترک نظافت و آرایش دلخواه شوهر و خارج شدن از منزل بدون اجازه همسر.
نشوز در حقوق واجب است
نشوز منحصر در حقوق واجب همسر است و فراتر از آن را شامل نمیشود. از اینرو، اگر زن کارهای منزل را انجام ندهد و خواستههای شوهر را که ارتباطی با کامجویی از او ندارد، بر نیاورد، ناشزه نمیشود، مثل اینکه از جارو کردن منزل، خیاطی، آشپزی و...
حتی آب به دست شوهر دادن و رختخواب پهن کردن خودداری ورزد. مرد نیز حق ندارد زن را به انجام اینگونه خدمات مجبور سازد.
نشوز مرد
نشوز مرد با تعدی بر همسر و نپرداختن حقوق واجب از قبیل، نفقه، همخوابی واجب و مانند آن محقق میشود.
با بروز نشوز از سوی مرد، زن نخست به مطالبه حق خویش میپردازد و مرد را پند و اندرز میدهد که حقوق واجب شرعی او را بپردازد و از مخالفت، دست بردارد. در مرحله دوم اگر نصیحت و اندرز کارگر نیفتاد، زن به حاکم شرع مراجعه و از شوهر خویش شکایت میکند و حق ندارد با شوهرش قهر کند یا او را کتک بزند.
هنگامی که حاکم شرع از نشوز مرد آگاه شد، او را از کار حرام نهی میکند و به او دستور میدهد که وظیفه واجب خود را انجام دهد. اگر امر و نهی حاکم سود نبخشید، او را به آنچه خود صلاح میداند، تعزیر میکند؛ چنان که میتواند نفقه زن را از مال شوهرش بپردازد؛ گر چه با فروش املاک او باشد.
تدبیر قرآن
...
[ویکی شیعه] نُشوز، اصطلاحی فقهی است که بیشتر به خودداری زن از اطاعت شوهر در اموری مانند تمکین و خارج شدن از خانه با اجازۀ او گفته می شود و نسبت به مرد نیز در مواردی مانند ناسازگاری و کوتاهی در رعایت حقوق همسر مانند نفقه به کار رفته است.
در قرآن راه حل هایی برای حل این مشکل ارائه شده است. آیات ۳۴ و ۱۲۸ سوره نساء، آیه نشوز نام گرفته اند.
نشوز از ماده «ن ش ز» به معنای زمین مرتفع و بلند است. نشوز زن به معنای بغض و سرکشی او نسبت به شوهر و سرباز زدن از حقوق شرعی او است.
