قلیل. [ ق َ ] ( ع ص ) پست قامت لاغر. || کم و اندک. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ). یسیر. نزر. واحد و جمع در این یکسان بود. ( مهذب الاسماء ). ج ، قلیلون و اَقِلاّء و قُلَل و قُلُلون. ( منتهی الارب )( اقرب الموارد ): و اذکروا اذ انتم قلیل. ( قرآن 26/8 ) و قولهم لم یترک قلیلاً و لاکثیراً. ( منتهی الارب ). زان جمال و بها که بود ترا نیست با تو کنون قلیل و کثیر.ناصرخسرو.- آب قلیل ؛ فقها در کتب فقهی آب را به انواعی از قبیل : آب جاری ، آب باران ، آب چاه ، تقسیم کرده و برای هر یک احکامی ذکر نموده اند یکی از اقسام آب ، آب قلیل است.آب قلیل آبی است راکد و کمتر از کر. مشهور برآنند که آب قلیل با ملاقات نجاست نجس میشود. گروهی بر این عقیده اند که بین آب قلیل و آب کر فرقی نیست و هرگاه یکی از اوصاف سه گانه آن [ مزه ، بو، رنگ ] به وصف نجس تغییر یابد نجس میشود، برای تفصیل این مطلب رجوع به کتاب استدلالی «الفیض » تألیف آیةاﷲ فیض قمی چ 1369هَ. ق. ص 8 ببعد شود. - رجل قلیل الخیر ؛ مردی که کار خیر نکند. ( اقرب الموارد ). - قلیل السکنه ؛ کم مردم. - قلیل المدة ؛ کم مدت. - قلیل المنفعة ؛ کم فایده. - قلیل بلیل ( از اتباع ) ؛ کم. اندک. - قلیل من الرجال یقول ذلک ؛ هیچکس چنین نگوید. ( اقرب الموارد ).
فرهنگ معین
(قَ ) [ ع . ] (ص . ) ۱ - کم ، اندک . ۲ - نادر، کمیاب .
فرهنگ عمید
کم، اندک.
فرهنگ فارسی
کم، اندک ( صفت ) اندک کم مقابل کثیر بسیار .
دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی قَلِیلٍ: کم - اندک معنی یُصْبِحُنَّ: قطعاً به شکل ...در آیند-قطعاً به حالتِ ...در آید (عبارت "قَالَ عَمَّا قَلِیلٍ لَیُصْبِحُنَّ نَادِمِینَ " یعنی :خدا فرمود: همانا پس از اندک زمانی پشیمان میشوند) معنی أَحَدٍ: یکی- یکتا (کلمه احد صفتی است که از ماده وحدت گرفته شده ، همچنان که کلمه واحد نیز وصفی از این ماده است ،ولی بین احد و واحد فرق است ، "احد" آن یکی است که دومی ندارد چه در ذهن و چه در خارج از ذهن یعنی عقلاً دومی برای آن متصور نیست به خلاف کلمه واحد که ی... معنی وَاحِدُ: یگانه -یکی - یک (کلمه احد صفتی است که از ماده وحدت گرفته شده ، همچنان که کلمه واحد نیز وصفی از این ماده است ،ولی بین احد و واحد فرق است ، "احد" آن یکی است که دومی ندارد چه در ذهن و چه در خارج از ذهن یعنی عقلاً دومی برای آن متصور نیست به خلاف کلمه واح... معنی وَاحِدَةٍ: یگانه -یکی - یک (کلمه احد صفتی است که از ماده وحدت گرفته شده ، همچنان که کلمه واحد نیز وصفی از این ماده است ،ولی بین احد و واحد فرق است ، "احد" آن یکی است که دومی ندارد چه در ذهن و چه در خارج از ذهن یعنی عقلاً دومی برای آن متصور نیست به خلاف کلمه واح... ریشه کلمه: قلل (۷۶ بار) کم، مقابل زیاد و کنایه از بی مقدار مقابل عزیز. مثل . . که به معنی کم است و مثل . بگو متاع دنیا در مقابل آخرت حقیر و ناچیز است. * . اقلال به معنی حمل و برداشتن است، در مجمع فرموده: اقلال برداشتن چیزی است که نسبت به قدرت حامل قلیل و کم میشود. یعنی او کسی است که بادها را پیش از باران مژده آور میفرستد تا چون بادها ابرهای سنگین را برداشتند ابر را به سرزمین مرده میرانیم.
