اذان

لغت نامه دهخدا

( آذان ) آذان. ( ع اِ ) ج ِ اُذُن.
اذان. [ اَ ] ( ع مص ) آگاهی. آگاهی دادن. آگاهانیدن. نِداء. اعلام. خبر کردن. خبر بگوش رساندن. || گوش بچیزی داشتن ، قوله تعالی : «و اَذِنَت ْ لِرَبِّها و حُقَّت ْ». ( قرآن 2/84 )؛ یعنی گوش داشته است امر پروردگار را و واجب است او را که گوش دارد امر حق را. || اقامت نماز. رجوع به اقامه شود. || اذن. اذانت. || بانگ نماز کردن. بانگ نماز گفتن. آگاهانیدن وقت نماز. تأذین. در شرع خبر دادنست به وقت نماز با الفاظ مخصوص مأثور. ( تعریفات جرجانی ). در لغت اعلام است. و در شرع اعلام به وقت نماز باشد بطریقی مخصوص و معروف و گاه اذان اطلاق شود بر الفاظ مخصوصه معروفه که مجموع آن الفاظ را نیز اذان نامند. کذا فی الدرر فی شرح الغرر. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). || ( اِ ) بانگ نماز. گلبانگ. جمله های مخصوص که قبل از نماز گفته میشود.
- اذان اعلامی ؛ اذانی که بقصد اخبار دخول وقت گفته میشود.
اذان. [ اَ ] ( اِخ ) ( قریه ٔ... ) آذان. قریه ایست بحوالی هرات. و خواجه ابوالولید احمدبن ابی الرجا بدانجا مدفون است. رجوع به حبط ج 1 ص 292 شود.

فرهنگ معین

( اَ ) [ ع . ] (مص م . ) ۱ - آگاه کردن ، خبر دادن . ۲ - خبر دادن از وقت نماز.

فرهنگ عمید

( آذان ) = اُذُن
کلمات مخصوصی به زبان عربی که در ساعات معیّن برای فراخواندن مردم به نماز با آواز بلند ادا می شود.

فرهنگ فارسی

گوشها، جمع اذن
۱ - ( مصدر ) آگاهانیدن خبر کردن اعم کردن . ۲ - آگاهانیدن وقت نماز خبر دادن از وقت نماز با لفظهای مخصوصی که در شرع معین شده است خبر دادنست بوقت نماز با الفاظ مخصوص مائ ثور گلبانگ بانگ نماز لفظ ها و جمله های مخصوصی که در بامداد و نیمروز و شامگاه پیش از بر پای داشتن نماز در گلدسته و مناره و جز آن میخوانند الفاظ مخصوص و مائ ثور شرعی که قبل از اقام. نماز خوانده میشود . توضیح اذان در تعداد الفاظ با اقامه فرق دارد .
یا آذان قریه ایست بحوالی هرات

دانشنامه آزاد فارسی

آیینی عبادی شامل گفتن عبارت های معیّنی به عربی با بانگ خوش و بلند، برای فراخواندن مسلمانان به نمازهای یومیّه. مشهور در نزد امامیه استحباب آن است. بیشتر اهل سنت و کسانی چون شیخ طوسی در برخی از صور به وجوب آن عقیده دارند، چنان که ابن ابی عقیل آن را در نماز صبح و مغرب واجب می داند. از نماز عصر روز جمعه و عرفه، عشای شب مزدلفه، عصر و عشای مستحاضه وقتی که به دنبال نماز قبل خوانده شوند، اذان ساقط است. در گوش نوزاد نیز اذان گفتن مستحب است. کیفیت آن نزد امامیّه چهار الله اکبر، دو اشهد ان لا اله الا الله، دو اشهد ان محمد رسول الله، دو حیِّ علی الصلاه، دو حیّ علی الفلاح، دو حیّ علی خیرالعمل، دو الله اکبر و دو لا اله الا الله است. «اشهد ان علیاً ولی الله» جزءِ اذان نیست، اما شیعیان معمولاً آن را در اذان ذکر می کنند. حنفی ها به جای «حَیَّ علی خیرِالعمل» در اذان صبح «الصلاةُ خیرٌ مِنَ النَوم» می گویند؛ اما اذان اعلام فقط برای خبردادن از دخول وقت است و شرایط اذان نماز مانند قصد قربت و طهارت در آن معتبر نیست.

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] آذان. معنی أَذَانٌ: اعلام همگانی
معنی نَادَیْتُمْ: ندا دادید - صدا زدید (ندا به معنای صدا زدن و خواندن با صدای بلند است . منظور از ندا دادن برای نماز در عبارت "وَإِذَا نَادَیْتُمْ إِلَی ﭐلصَّلَوٰةِ "، اذان گفتن است )
ریشه کلمه:
اذن (۱۰۲ بار)
[ویکی فقه] جملات مخصوص برای اعلام وقت نماز را اذان گویند، که به رسول خدا وحی شده است.
اذان، اسم مصدر باب تفعیل یا اسمی است که قایم مقام ایذان می شود و به معنای اعلام است.و به همین معنا در آیات ۳ سوره توبه و ۲۷ سوره حج و ۴۴ سوره اعراف به کار رفته است.
معنای اصطلاحی اذان
اذان در اصطلاح شرع، جملات مخصوصی است که در مواردی، از جمله اعلام وقت نماز و به عنوان مقدّمه نماز، تشریع شده است.
طریق عرضه اذان بر پیامبر
از نظر شیعه و برخی از اهل سنت، این جملات به صورت وحی به وسیله جبرئیل بر پیامبر عرضه گشت. امّا مشهور اهل سنّت، القای فقرات اذان را در خواب به عبدالله بن زید یا برخی دیگر از صحابه می دانند.
کاربرد فقهی اذان
...
[ویکی شیعه] اذان مجموعه اذکاری مشخص است که مسلمانان برای اعلام فرا رسیدن وقت نمازهای روزانه به صورت بلند می خوانند. اذان، دربردارنده تعالیم پایه ای اسلام است و از تکبیر، شهادت به یگانگی الله، رسالت حضرت محمد(ص)، دعوت به نماز و تشویق به صلاح، رستگاری و بهترین عمل تشکیل شده است. شیعیان و اهل سنت در برخی فقرات اذان، اختلافاتی با یکدیگر دارند. شیعیان عبارت «اشهد انّ علیّا ولیُّ الله» را از باب استحباب و مبتنی بر برخی روایات در اذان قرائت می کنند؛ بدون آنکه این فقره را جزو اذان بدانند. همچنین بر خلاف اهل سنت، عبارت «حی علی خیر العمل» را جزو اذان می شمارند. کسی را که اذان می گوید، مؤذن می خوانند.
اذان کلمه ای عربی از ماده «ا - ذ - ن» و این ماده به معنای اعلام کردن و آگاه کردن است و در قرآن کریم نیز به همین معنی به کار رفته است. گاهی برای اشاره به اذان و اقامه از اصطلاح أذانَین استفاده می شود.
بر پایه روایات، اذان در دو سال نخست پس از هجرت و پس از تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه تشریع گردید. بر پایه منابع امامیه پیامبر(ص) کیفیت اذان را از طریق وحی دریافت کرد. یک بار جبرئیل در شب معراج بانگ اذان سرداد و چون یک بار دیگر اذان گفت، پیامبر(ص)، علی(ع) را دستور داد تا بلال را فراخوند و او را اذان بیاموزد. همچنین در منابع اسماعیلیه با اندکی اختلاف به همین مطلب اشاره شده است.
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام است
اذان، اسم مصدر باب تفعیل یا اسمی است که قائم مقام ایذان می شود و به معنای اعلام می باشد.
اذان در اصطلاح شرع، جملات مخصوصی است که در مواردی از جمله اعلام وقت نماز و به عنوان مقدمه نماز، تشریع شده است. از نظر شیعه و برخی از اهل سنت، این جملات به صورت وحی به وسیله جبرئیل بر پیامبر عرضه گشت؛ اما مشهور اهل سنت، القای فقرات اذان را در خواب به عبدالله بن زید یا برخی دیگر از صحابه می دانند.
اذان شیعه هیجده جمله است: «اللّه أکبر»، چهار بار، «أشهد أن لا اله الا اللّه»، «أشهد أنّ محمّدا رسول اللّه»، «حیّ علی الصّلاة»، «حیّ علی الفلاح»، «حیّ علی خیرالعمل»، «اللّه أکبر» و «لا اله الا اللّه» هر کدام دوبار.
به قول مشهور، جمله «أشهد أنّ علیّا ولیّ اللّه» جزء اذان نیست، لیکن از آن جا که شهادت به توحید و نبوت بدون شهادت به ولایت کامل نیست، پسندیده و مطلوب است که بعد از جمله «أشهد أنّ محمّدا رسول اللّه» شهادت به ولایت امیرالمؤمنین و سایر معصومان علیهم السلام نیز آورده شود.
مشهور اهل سنت، با حذف حیّ علی خیرالعمل و گفتن یک بار لا إله إلاّ اللّه در آخر اذان، آن را دارای 15 جمله می دانند. آنان جمله «الصلوة خیرٌ مِن النوم» را در اذان صبح بعد از حی علی الفلاح می افزایند.
جمله «حیّ علی خیرالعمل» نزد امامیه یکی از جملات اذان است که در روایت معراج به آن تصریح شده است. و بر پایه منابع روایی، این فقره در زمان ابوبکر و عمر در اذان گفته می شد و عمر با این پندار که این جمله مردم را از هر کاری به سوی نماز می کشاند و از جهاد باز می دارد، دستور داد آن را از اذان حذف کنند.
اذان به اذان اعلام و اذان نماز تقسیم می شود. اذان نماز نیز یا اذان نماز جماعت است یا اذان نماز فرادا.
[ویکی فقه] اذان (قرآن). اذان، اسم مصدر باب تفعیل یا اسمی است که قایم مقام ایذان می شود و به معنای اعلام است.
اذان، در لغت به معنای اعلام، و در اصطلاح شرعی، اعلان اوقات شرعی نماز با کلمات خاص است. در این مدخل از واژه «ندا» و مشتقات آن استفاده شده است.

ویکی واژه

آگاه کردن، خبر دادن.
خبر دادن از وقت ن