سنگ کلیه
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
اکثر سنگ ها به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی شکل می گیرند. عوامل خطر شامل کلسیم بالای ادرار، چاقی و کم تحرکی، غذاهای خاص، برخی داروها، مکمل های کلسیم، هیپرپاراتیروئیدیسم، نقرس و نوشیدن مایعات ناکافی است. سنگ ها در کلیه به خاطر غلظت بالای مواد معدنی در ادرار تشکیل می شوند. تشخیص معمولاً بر اساس علائم، آزمایش ادرار و تصویربرداری پزشکی است. آزمایش خون همچنین ممکن است مفید باشد. سنگ ها به طور معمول براساس موقعیت آن ها طبقه بندی می شوند: سنگ کلیه ( nephrolithiasis ) ، سنگ مجاری ( ureterolithiasis ) ، سنگ مثانه ( cystolithiasis ) . طبقه بندی دیگر بر اساس ماده ای است که سنگ از آن تشکیل می شود: اگزالات کلسیم، اسید اوریک، استرویت، سیستین؛ البته اغلب سنگ ها از جنس کلسیم اُگزالات هستند.
اغلب بیماران معمولاً در سال های اولیهٔ بلوغ جنسی و حداکثر شیوع سنی حدود ۲۸ سالگی مبتلا به سنگ های کلیه می شوند. به طور کلی سنگ های کلیه در مردان ۴ برابر زنان است، نسبت مرد به زن ۲ به ۳ است. بهترین راه درمان برای سنگ کلیه استفاده از سنگ شکن است در این روش بدون هیچ گونه درمان تهاجمی سنگ کلیه شکسته می شود و بعد از سه تا چهار جلسه سنگ های تا ابعاد ۱۲–۱۵ میلی متری شکسته می شوند و قابلیت دفع دارد. مشورت با پزشک و همچنین فعالیت های ورزشی از قبیل شبیه سازی دوچرخه سواری معکوس ( خوابیدن به پشت بر روی زمین و رکاب زدن فرضی ) کمک شایانی به دفع سنگ های کالیس میانی و تحتانی می کند.
نخستین گزارش های سنگ ادراری احتمالاً مربوط به سنگ هایی است که در اسکلت یک مومیایی مصری ( ۴٬۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح ) یافت شده است. جراحی هایی که برای سنگ ادراری انجام شده اند نیز جزو نخستین اعمال جراحی محسوب می شوند.
