معنی آب‌سنج | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

( آبسنج ) آبسنج. [ س َ ] ( اِ مرکب ) آبزن.

فرهنگ عمید

( آب سنج ) آلتی برای اندازه گیری وزن مخصوص مایعات، هیدرومتر.

دانشنامه عمومی

آب سنج. آب سنج یا هیدرومتر ( به انگلیسی: Hydrometer ) ابزار ساده ای برای اندازه گیری چگالی یا چگالی نسبی یک مایع است. آب سنج شامل یک استوانهٔ شناور است که انتهای پایینی آن به شکل مخروط و سنگین و انتهای بالایی آن به صورت لوله ای باریک است. زمانی که آب سنج را در یک مایع قرار دهیم شکل عمودی به خود خواهد گرفت و در مایع فرو خواهد رفت. میزان فرورفتن این ابزار با چگالی آن متناسب است، در عین حال ممکن است چگالی را از روی مقیاس روی لوله بخوانند. آب سنج ابزار ساده ای برای اندازه گیری چگالی یا چگالی نسبی یک مایع است. آب سنج شامل یک استوانهٔ شناور است که انتهای پایینی آن به شکل مخروط و سنگین و انتهای بالایی آن به صورت لوله ای باریک است. زمانی که آب سنج را در یک مایع قرار دهیم شکل عمودی به خود خواهد گرفت و در مایع فرو خواهد رفت. میزان فرورفتن این ابزار با چگالی آن متناسب است، در عین حال ممکن است چگالی را از روی مقیاس روی لوله بخوانند. آب سنج را نباید با چگال سنج ( دانسیتومتر ) اشتباه گرفت.
آب سنج وسیله ای است که از آن برای اندازه گیری چگالی نسبی مایعات استفاده می شود؛ که نسبت چگالی مایع به چگالی آب هست. یک آب سنج معمولاً از شیشه ساخته شده است و شامل یک ساقهٔ استوانه ای و یک حباب پر شده با جیوه یا گلولهٔ سربی برای قائم نگه داشتن آن است. مایعی که می خواهد آزمایش شود داخل یک محفظهٔ بلند ریخته شده است، اغلب یک سیلندر مدرج، و آب سنج به آرامی به سمت پایین مایع آمده تا آزادانه شناور شود. محل سطحی از مایع که با ساقهٔ آب سنج برخورد می کند لحاظ می شود. آب سنج ها معمولاً یک درجه کنار ساقه دارند، بنابراین چگالی نسبی می تواند مستقیماً خوانده شود. تنوعی از درجه بندی ها وجود دارد و بسته به زمینه استفاده می شود. آب سنج ها ممکن است برای استفاده های مختلفی مدرج شده باشند. مانند یک شیر سنج برای اندازه گیری غلظت ( چربی ) شیر. یک قند سنج برای اندازه گیری غلظت شکر در یک مایع. یا یک الکل سنج برای اندازه گیری درجات بالاتر مشروبات الکلی.
عملکرد آب سنج بر پایهٔ قانون ارشمیدس است که یک جامد معلق در سیال به وسیلهٔٔ یک نیرو برابر وزن سیال جابجا شده شناور می ماند. پس هرچه چگالی ماده کمتر باشد آب سنج بیشتر فرومی رود.
یک توضیح قدیمی در مورد آب سنج در یک نامه از سینیسیوس از سیرنه به پژوهشگر یونانی هیپاتیا از الکساندریا یافت شد. در پانزدهمین نامهٔ سینیسیوس او از هیپاتیا خواست تا یک آب سنج برای او بسازد. هیپاتیا برای اختراع آب سنج ( یا آب بین ) سابقاً در آخر قرن چهارم یا اول قرن پنجم اعتبار یافته است.