احیاء به معنای خاص خود، به شب‌زنده‌داری و بیدار ماندن در شب‌های ویژه‌ای از سال اشاره دارد که مهم‌ترین آن‌ها شب قدر، شب‌های نوزدهم، بیست‌ویکم و بیست‌وسوم ماه رمضان است. همچنین، در روایتی از امام اول شیعیان، علی بن ابی‌طالب، به احیاء در چهار شب دیگر نیز توصیه شده است: شب اول ماه رجب، شب نیمهٔ شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان. در بسیاری از روایات از پیامبر اسلام و چهارده معصوم آمده است که هر کسی شب‌های قدر را احیا کند، گناهانش بخشیده می‌شود. همچنین ذکر شده که روزی او افزایش می‌یابد و در کارهایش موفقیت بیشتری را تجربه می‌کند. در احادیث مربوط به چهارده معصوم، بیدار ماندن در بخشی از شب، نماز خواندن و تلاوت قرآن دارای ثواب فراوانی است. ویژگی‌های دیگری نیز در متون اسلامی برای احیا ذکر شده است، از جمله اینکه احیا می‌تواند بیماری‌ها را از بدن دور کند، چهره فرد را نورانی و زیبا سازد و محل برگزاری احیا را روشن کند. این عمل باعث تلاش مستمر در طول روز می‌شود و روزی را بدون زحمت تضمین می‌کند. همچنین فرصتی برای آرامش، رفع خستگی، افسردگی و ترمیم روح و جسم فرد فراهم می‌آورد. این زمان، فرصتی برای مناجات با خالق جهان و نزدیک شدن به اوست. احیا به تقویت بعد معنوی فرد کمک کرده و او را از منبع علم و قدرت بی‌پایان الهی بهره‌مند می‌سازد. همچنین موجب بهبود روابط بین افراد می‌شود. احیا یک آیین مذهبی است که می‌تواند به صورت فردی یا گروهی برگزار شود. فرد می‌تواند این مراسم را در خانه خود انجام دهد یا به جمعی در مسجد بپیوندد. احیا در تمامی شب‌های سال قابل انجام است، اما برخی شب‌ها به ویژه توسط علمای دین بیشتر توصیه شده‌اند. این مراسم به سادگی با بیدار ماندن در طول شب و ذکر گفتن یا خواندن نماز شب قابل اجراست. همچنین می‌توان از دعاها و متون خاصی که در کتاب مفاتیح الجنان آمده، برای برگزاری احیا بهره برد.
