جشن‌های باستانی ایران از کهن‌ترین رویدادهای تاریخی این سرزمین به شمار می‌روند و برخی از آنها در فهرست میراث معنوی ایران در یونسکو ثبت شده‌اند. از جمله جشن‌های معروف می‌توان به مهرگان، سپندارمذگان، شب یلدا، نوروز، سده و چهارشنبه‌سوری اشاره کرد. بسیاری از این جشن‌ها به تغییرات فصلی و چرخه‌های طبیعی مرتبط هستند؛ به‌عنوان مثال، نوروز به عنوان جشن آغاز بهار و تجدید حیات طبیعت شناخته می‌شود. اگرچه بسیاری از این جشن‌ها به فراموشی سپرده شده‌اند، اما با افزایش آگاهی عمومی، به تدریج مردم توجه بیشتری به آنها خواهند کرد. در تاریخ ایران باستان، جشن‌های ایرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند. دین زرتشتی که مردم آن زمان به آن اعتقاد داشتند، بر پایه مفاهیم اصلی نکوهش بدی و ارج نهادن به نیکی بنا شده بود. به همین دلیل، ایرانیان باستان جشن‌های فراوانی را برای بزرگداشت نیکی و تقویت اتحاد و همدلی میان خود برگزار می‌کردند. واژه اوستایی یسن که به معنای ستایش و پرستش است، ریشه کلمه جشن را تشکیل می‌دهد و ماهیت جشن‌های زرتشتی را به خوبی نمایان می‌سازد، که در اینجا به دو مورد از بزرگترین جشن های ایران باستان پرداخته شده است: نوروز، بزرگترین جشن ایرانیان از دیرباز تا کنون، به عنوان پرشکوه‌ترین جشن بهاری در جهان شناخته می‌شود. این جشن که آغاز سال نو و روز اورمزد را در ماه فروردین جشن می‌گیرد، نماد برابری شب و روز و شروع سرسبزی و شکوفایی طبیعت است. در ایران باستان، این جشن به مدت 21 روز برگزار می‌شد و در تقویم میلادی، آغاز نوروز برابر با 21 مارس است. فرارسیدن نوروز و آمدن بهار با تجلی روح و فروهر درگذشتگان همزمان است و به همین دلیل، مردم پیش از سال نو به خانه‌تکانی و نو شدن می‌پردازند تا روح و فروهر درگذشتگان با شادی به جایگاه خود بازگردند. خانه‌تکانی یکی از سنت‌های نوروزی است که در بسیاری از کشورهایی که این جشن را برگزار می‌کنند، رواج دارد. در این آیین، تمامی خانه و وسایل آن در آستانه نوروز گردگیری، شستشو و تمیز می‌شوند. این سنت در کشورهای مختلفی از جمله ایران، تاجیکستان و افغانستان اجرا می‌شود. چهارشنبه‌سوری در فرهنگ ایرانی به عنوان مقدمه‌ای برای جشن نوروز شناخته می‌شود و در آخرین شب سه‌شنبه قبل از سال نو برگزار می‌گردد. این مراسم همواره در میان اقوام ایرانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و هنوز هم به عنوان یک سنت مهم حفظ شده است. واژه چهارشنبه‌سوری از ترکیب دو کلمه چهارشنبه و سور به معنای جشن و شادی تشکیل شده است. در این روز، ایرانیان آتش روشن کرده و از روی آن می‌پرند و در حین پرش می‌خوانند: زردی من از تو، سرخی تو از من. این دعا به منظور این است که آتش زردی، بیماری و مشکلات را از آنها بزداید و به جای آن، سرخی و گرمی و نیرو به آنها ببخشد. آتش به عنوان عنصر اصلی و نمادین در جشن چهارشنبه‌سوری شناخته می‌شود. از دیرباز، آتش برای انسان‌ها اهمیت ویژه‌ای داشته و برای ایرانیان نماد سلامت، تندرستی، روشنی و پاکی به شمار می‌آید.