ثریا اسفندیاری بختیاری (1 تیر ۱311 – 4 آبان 1380) دومین همسر محمدرضا پهلوی و ملکه ایران بود، او در 23 بهمن 1329 با شاه ازدواج کرد. زندگی مشترک آن‌ها با مشکلات زیادی مواجه بود، به ویژه زمانی که مشخص شد او نازا است. ثریا به پیشنهاد شاه مبنی بر ازدواج مجدد او برای تولید وارث پاسخ منفی داد و شاه نیز به پیشنهاد او برای کناره‌گیری به نفع برادر ناتنی‌اش پاسخ منفی داد. در اسفند 1336، طلاق آن‌ها اعلام شد. پس از جدایی، ثریا به عنوان بازیگر فعالیت کوتاهی داشت و با کارگردان ایتالیایی فرانکو ایندوینا در ارتباط بود. او باقی‌مانده عمرش را در پاریس گذراند تا اینکه در سال ۲۰۰۱ درگذشت.
زندگی و تحصیلات اولیه: ثریا تنها دختر خانواده‌ای با ریشه‌های بختیاری و دیپلمات بود. پدر او خلیل اسفندیاری بختیاری، یک اشراف‌زاده ایرانی و سفیر ایران در آلمان غربی در دهه ۱۹۵۰ بود و مادرش اوا کارل، زنی روس‌تبار و آلمانی بود. ثریا در بیمارستان انگلیسی‌ها در اصفهان به دنیا آمد و دوران کودکی‌اش را در برلین و اصفهان گذراند و در لندن و سوئیس تحصیل کرد.
ازدواج: ثریا در سال ۱327 به شاه محمدرضا پهلوی معرفی شد و به زودی نامزد شدند. آن‌ها در 23 بهمن 1329 در کاخ مرمر تهران ازدواج کردند. مراسم ازدواج با حضور ۲۰۰۰ مهمان و با تزئیناتی از گل‌های متعدد برگزار شد.
ملکه ایران: پس از ازدواج، ثریا ریاست خیریه خانواده را در ایران به عهده گرفت. زندگی زناشویی او با شاه با چالش‌هایی روبرو بود، به ویژه با فشارهای خانواده شاه و عدم توانایی او در تولید وارث. در سال 1333، او به همراه شاه به ایالات متحده سفر کرد تا از پزشکان آمریکایی کمک بگیرد، اما پس از تأیید نازایی‌اش، مشکلات بیشتری برایشان ایجاد شد.
طلاق: با توجه به عدم توانایی ثریا در تولید وارث، زندگی مشترک آن‌ها به سمت طلاق پیش رفت. شاه به ثریا پیشنهاد داد که همسر دوم بگیرد، اما او این پیشنهاد را رد کرد و در نهایت در اسفند 1336 طلاقشان اعلام شد. این طلاق نه تنها در ایران بلکه در سطح بین‌المللی خبرساز شد و در پی آن، ثریا به پاریس رفت و زندگی جدیدی را آغاز کرد.
زندگی پس از طلاق: پس از طلاق، ثریا به بازیگری روی آورد و با کارگردان ایتالیایی فرانکو ایندوینا در ارتباط بود. او همچنین در پاریس زندگی کرد و در سال‌های پایانی عمرش در تنهایی به سر برد. ثریا در سال ۲۰۰۱ در پاریس درگذشت و در گورستانی در مونیخ دفن شد.
ثریا اسفندیاری بختیاری به عنوان ملکه‌ای با داستانی غم‌انگیز و پیچیده در تاریخ ایران شناخته می‌شود و یاد و خاطره‌اش در ذهن‌ها باقی مانده است.
