- فرآیند شیمیایی (Chemical Process): فرآیندهایی که در آن‌ها مواد اولیه تبدیل به محصولات با ویژگی‌های خاص شیمیایی یا فیزیکی می‌شوند. این فرآیندها می‌توانند شامل واکنش‌های شیمیایی، تغییرات فیزیکی یا ترکیبی از هردو باشند.
- واکنش شیمیایی (Chemical Reaction): یک تغییر شیمیایی که در آن مواد واکنش‌دهنده تبدیل به محصولات جدید می‌شوند. در مهندسی شیمی، تحلیل و طراحی راکتورها برای این واکنش‌ها اهمیت زیادی دارد.
- راکتور شیمیایی (Chemical Reactor): یک دستگاه که در آن واکنش‌های شیمیایی برای تبدیل مواد اولیه به محصولات انجام می‌شود. انواع مختلفی از راکتورها وجود دارند، مانند راکتورهای پیوسته (CSTR) و راکتورهای دسته‌ای (Batch Reactor).
- انتقال جرم (Mass Transfer): انتقال مواد از یک فاز به فاز دیگر در سیستم‌های شیمیایی. این پدیده معمولاً در فرایندهای جداسازی مثل تقطیر، جذب، استخراج و فیلتراسیون مشاهده می‌شود.
- انتقال حرارت (Heat Transfer): انتقال انرژی حرارتی از یک جسم یا فاز به فاز دیگر. در طراحی سیستم‌های مهندسی شیمیایی، مطالعه و تحلیل انتقال حرارت برای کنترل دما و بهینه‌سازی فرآیندها اهمیت زیادی دارد.
- ترمودینامیک شیمیایی (Chemical Thermodynamics): شاخه‌ای از ترمودینامیک که به تحلیل رفتار انرژی در سیستم‌های شیمیایی می‌پردازد و روابط انرژی، فشار، دما و حجم را برای مواد مختلف بررسی می‌کند.
- دینامیک سیالات (Fluid Dynamics): شاخه‌ای از مکانیک سیالات است که به مطالعه حرکت سیالات (مایعات و گازها) در شرایط مختلف می‌پردازد. این مفاهیم در طراحی تجهیزات مانند پمپ‌ها، توربین‌ها، و مبدل‌های حرارتی بسیار مهم است.
- حالت پایدار (Steady State): حالتی که در آن شرایط سیستم (مانند جریان، دما، فشار) در طول زمان تغییر نمی‌کند و ثابت باقی می‌ماند.
- حالت ناپایدار (Unsteady State): حالتی که در آن شرایط سیستم به طور مداوم تغییر می‌کنند و به تعادل نمی‌رسند.
- تعادل فازی (Phase Equilibrium): وضعیتی که در آن تغییرات فازی (مانند تغییرات حالت از مایع به گاز یا برعکس) در یک سیستم متوقف شده و مقدارهای فازی ثابت می‌مانند.
- نمودار فازی (Phase Diagram): نموداری که رفتار فازی مواد مختلف را تحت شرایط مختلف فشار و دما نشان می‌دهد. این نمودار در تحلیل خواص مواد در شرایط مختلف مفید است.
- پمپ (Pump): دستگاهی برای انتقال مایعات یا گازها از یک نقطه به نقطه دیگر. در صنایع شیمیایی، پمپ‌ها برای انتقال سیالات در فرآیندهای مختلف استفاده می‌شوند.
- فیلتر (Filter): دستگاهی برای جداسازی ذرات معلق از یک مایع یا گاز. در فرآیندهای تصفیه و جداسازی، فیلترها کاربرد گسترده‌ای دارند.
- جزء واکنش‌دهنده (Reactant): مواد اولیه‌ای که در یک واکنش شیمیایی شرکت می‌کنند و به محصولات تبدیل می‌شوند.
- محصول (Product): مواد نهایی که از یک واکنش شیمیایی حاصل می‌شوند.
- ضریب انتقال جرم (Mass Transfer Coefficient): مقداری که نشان‌دهنده سرعت انتقال جرم بین دو فاز در یک فرآیند است. این ضریب در محاسبه زمان و میزان انتقال جرم از اهمیت بالایی برخوردار است.
- معادله پاندفورد (P&ID – Piping and Instrumentation Diagram): نموداری که نشان‌دهنده نحوه اتصال لوله‌ها، تجهیزات و سیستم‌های کنترلی در یک فرآیند صنعتی است.
- ریاضیات مهندسی شیمی (Chemical Engineering Mathematics): استفاده از تکنیک‌های ریاضی مانند معادلات دیفرانسیل، تحلیل‌های آماری و مدل‌سازی برای حل مسائل مهندسی شیمیایی.
- آسان‌سازی فرآیند (Process Simplification): استفاده از روش‌ها و ابزارهای مختلف برای ساده‌سازی فرآیندهای پیچیده به منظور کاهش هزینه‌ها، مصرف انرژی و زمان.
- فرآیند تقطیر (Distillation): یک فرآیند جداسازی برای تفکیک اجزای مختلف یک مخلوط مایع بر اساس تفاوت در نقاط جوش اجزا.
- سیستم‌های کنترل (Control Systems): سیستم‌هایی که برای نظارت و کنترل فرآیندها به کار می‌روند تا عملکرد فرآیندها در محدوده مورد نظر حفظ شود. این سیستم‌ها می‌توانند شامل کنترل دما، فشار، جریان و دیگر پارامترها باشند.
- حجم خاص (Specific Volume): حجم واحد جرم یک ماده. این پارامتر در ترمودینامیک برای تحلیل رفتار مواد تحت شرایط مختلف دما و فشار استفاده می‌شود.
- دمای بحرانی (Critical Temperature): دمای بالایی که یک گاز نمی‌تواند به مایع تبدیل شود، حتی با اعمال فشار زیاد.
- کاتالیزور (Catalyst): ماده‌ای که سرعت یک واکنش شیمیایی را بدون اینکه خود تغییر کند، افزایش می‌دهد. کاتالیزورها در فرآیندهای صنعتی برای بهبود کارایی واکنش‌ها به کار می‌روند.
- کیفیت مواد (Material Quality): ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی یک ماده که بر اساس آن مواد اولیه برای فرآیندهای شیمیایی انتخاب می‌شوند.
