- حقوق عمومی: شاخهای از حقوق که به روابط بین دولت و افراد یا نهادهای عمومی پرداخته و مسائل مربوط به دولت، قانون اساسی، و روابط عمومی را پوشش میدهد.
- حقوق خصوصی: این شاخه از حقوق به روابط میان افراد، شرکتها، یا نهادهای خصوصی میپردازد. بهعنوان مثال، قراردادها، مسئولیت مدنی، و ارث در این دسته قرار میگیرند.
- دولت: نهاد سیاسی و حقوقی که بهمنظور مدیریت و تنظیم امور اجتماعی و سیاسی کشور بهوجود میآید. دولتها در زمینههای مختلفی از جمله قانونگذاری، اجرایی و قضائی فعالیت میکنند.
- قانون اساسی: مجموعه قوانین بنیادین که اصول حاکم بر ساختار دولت و روابط آن با شهروندان را مشخص میکند.
- قرارداد: توافقی حقوقی میان دو یا چند طرف که بهموجب آن حقوق و تعهداتی برای هر یک از طرفین ایجاد میشود.
- حقوق بشر: مجموعه حقوق و آزادیهایی که بهطور طبیعی و برای تمام افراد از سوی جامعه بینالمللی بهرسمیت شناخته میشود.
- مجازات: تنبیه یا مجازات قانونی که بهواسطه ارتکاب جرم بر فرد مجرم اعمال میشود.
- اختیار: صلاحیت قانونی یک شخص یا نهاد برای انجام کارهای مشخص، مثلاً اختیار قانونی یک قاضی برای صدور حکم.
- قضاوت: فرآیند بررسی و تصمیمگیری در مورد دعاوی حقوقی و کیفری توسط قاضی یا دادگاه.
- دادرسی: فرآیند رسیدگی به دعاوی حقوقی یا کیفری در دادگاه و صدور حکم.
- کشف جرم: شناسایی و اثبات وقوع جرم توسط نیروهای انتظامی یا قضائی.
- محکومیت: صدور حکم بر اساس وقوع جرم توسط دادگاه که مجازات مشخصی برای فرد مجرم تعیین میشود.
- اجاره: قراردادی که در آن یک طرف (موجر) ملک یا چیزی را بهطور موقت به دیگری (مستأجر) در ازای مبلغی اجاره میدهد.
- وصیت: تصمیمات فردی که در زمان حیات خود برای تقسیم داراییها و اموالش پس از مرگش گرفته است.
- بیگناهی: وضعیت فردی که بهطور قانونی از ارتکاب جرم مبرا است و اثبات نمیشود که جرم را مرتکب شده باشد.
- مجوز: اجازه یا اختیاری که به فرد یا نهادی برای انجام کار خاص داده میشود، مثلاً مجوز قانونی برای فعالیت تجاری.
- آسیبشناسی حقوقی: بررسی و تحلیل نقصها و مشکلات موجود در سیستم حقوقی یا قوانینی که ممکن است منجر به عدم تحقق عدالت شوند.
- موافقتنامه: توافق رسمی میان طرفین که بهطور قانونی لازمالاجرا است.
- وکیل: فردی که تخصص و مجوز قانونی برای نمایندگی و مشاوره به افراد در امور حقوقی دارد.
- حقوق کیفری: شاخهای از حقوق که به مجازاتها و پیگردهای قانونی مربوط به جرایم میپردازد.
- جرم: هر عملی که مخالف قانون بوده و مجازات قانونی دارد. جرمها میتوانند به دو دسته عمدی و غیرعمدی تقسیم شوند.
- توقیف: اقدام قانونی بهمنظور بازداشت فرد متهم یا متهمان برای جلوگیری از فرار یا اعمال تاثیر بر روند تحقیقات.
- گواهینامه: سندی که توسط مقام ذیصلاح صادر میشود و اثبات میکند که یک فرد یا نهاد شرایط خاصی را دارد یا کاری را به درستی انجام داده است.
- حکم: تصمیم نهایی که دادگاه در یک دعوی صادر میکند و نتیجه رسیدگی به آن است.
- وکیل تسخیری: وکیلی که توسط دادگاه برای دفاع از حقوق یک فرد متهم که توانایی تأمین وکیل ندارد، تعیین میشود.
- صلح و سازش: توافقی که میان طرفین درگیر در یک دعوی بهصورت غیررسمی و بدون صدور حکم نهایی برای حل اختلافات صورت میگیرد.
- طرح دعوی: عمل قانونی که شخصی برای درخواست اجرای حقوق خود، از دادگاه شروع میکند.
- ادعای حقوقی: اظهارنامهای که فرد برای بیان حقوق خود در برابر دیگران ارائه میدهد.
- خسارت: مبلغی که فرد مجرم بهعنوان جبران زیان وارده به فرد آسیبدیده میپردازد.
- مستندات: مدارک و شواهد قانونی که برای اثبات یک ادعا یا دفاع در دادگاه استفاده میشود.
- تجدیدنظر: درخواست برای بازنگری در حکم یا تصمیم دادگاه بهدلیل وجود اشکالات حقوقی یا واقعیتی جدید.
- آیین دادرسی: مجموعه اصول و قواعدی که روند رسیدگی به دعاوی حقوقی یا کیفری را مشخص میکند.
- معافیت: اجازه قانونی برای عدم پیروی از یک قانون خاص یا اجرای مجازات در موارد خاص.
- آزادی مشروط: آزادی فرد محکوم که بهطور موقت و تحت شرایط خاصی قبل از پایان مدت محکومیت به بیرون از زندان بازمیگردد.
- مدیر تصفیه: فرد یا نهادی که مسئول نظارت بر تصفیه امور مالی یک شرکت یا مؤسسه ورشکسته است.
- وراثت: انتقال داراییها و اموال یک فرد به وراث قانونی پس از فوت او.
- تأمین دلیل: عملی که قبل از طرح دعوی بهمنظور جمعآوری مدارک یا شواهد انجام میشود.
- خودداری از شهادت: حق فرد برای عدم شهادت علیه خود، که در حقوق کیفری بهعنوان یک اصل پذیرفتهشده است.
- اعتراض: درخواست برای بررسی دوباره یک حکم یا تصمیم دادگاهی.
- دعوی مطالبه: درخواست قانونی از دادگاه برای دریافت حقوقی که از طرف مقابل مطالبه میشود.
- وضعیت اضطراری: شرایط خاصی که دولت یا مقامات قضائی در آن زمان اجازه دارند تا اقدامات ویژهای در راستای حفظ امنیت و نظم عمومی اتخاذ کنند.
- اطلاعرسانی قانونی: اعلام رسمی اقدامات قانونی یا احکام دادگاه به طرفین درگیر یا جامعه.
- تقاضای توقیف اموال: درخواست برای مصادره یا مسدود کردن اموال فرد متهم بهمنظور تأمین بدهی یا جبران خسارت.
- مقصر: فردی که مسئول ارتکاب جرم یا تخلف است.
- برائت: اثبات بیگناهی یک فرد در جریان رسیدگی به اتهامات یا دعوی.
- اعاده دادرسی: درخواست برای بازنگری در پروندهای که قبلاً حکم نهایی صادر شده است.
- قانونگذاری: فرآیند ایجاد یا تغییر قوانین توسط مقامات قانونگذار مانند پارلمان.
- آییننامه: مقررات یا دستورالعملهایی که توسط مقامات اجرائی بهمنظور اجرای قوانین وضع میشود.
- شهادت: ارائه اطلاعات از سوی فرد شاهد در دادگاه بهمنظور روشن شدن حقیقت.
- تخلفات اداری: نقض قوانین یا مقررات توسط کارکنان دولتی یا نهادهای عمومی که به پیگرد قانونی منتهی میشود.
- هیئت منصفه: گروهی از افراد غیرمتخصص که در دادگاههای خاص برای تصمیمگیری در مورد جرمها (معمولاً در پروندههای جنایی) بهعنوان مشاور عمل میکنند.
- دستور موقت: حکمی که دادگاه برای رفع فوری مشکل یا جلوگیری از زیان بیشتر صادر میکند تا زمانی که حکم نهایی صادر شود.
- اصلاحطلبی: تغییر یا بازنگری در قوانین یا رویههای قضائی بهمنظور بهبود وضعیت حقوقی یا اجتماعی.
- افشاء اسرار: افشای اطلاعات محرمانه یا خصوصی که میتواند منجر به مسئولیت قانونی شود.
- حق دفاع: حقی که هر فردی در محاکم قانونی برای دفاع از خود در برابر اتهامات یا دعاوی دیگران دارد.
- گروگانگیری: اقدامی غیرقانونی که در آن فردی دیگر را بهطور غیرقانونی به اسارت درآورده و برای آزادی او درخواست امتیاز میکند.
- محکمه: دادگاه یا محلی که در آن دعاوی حقوقی یا کیفری رسیدگی میشود.
- اجرای حکم: عملی که پس از صدور حکم دادگاه انجام میشود تا نتیجه حکم بهطور عملی اجرا شود.
- سایر جرایم: جرایمی که بهطور خاص به دستهبندیهای بزرگتری نظیر جرایم اقتصادی، مالی، یا بینالمللی تعلق ندارند، اما همچنان قابل پیگرد هستند.
- نظر مشورتی: نظر حقوقی که توسط یک مقام قانونی یا نهاد مشورتی بهمنظور راهنمایی در مسائل حقوقی ارائه میشود.
