علی بانیذی، که نام کامل او علی بن احمد البانیذی است، از شاعران برجسته سده چهارم هجری قمری و از ارادتمندان دربار خضرخان، یکی از امرای سلسله خانیه در ماوراءالنهر بود. دوران فعالیت او مصادف با رونق ادبی و فرهنگی در این منطقه بوده و آثار او، هرچند محدود، نشان از تبحر و جایگاه او در میان شاعران هم‌عصرش دارد. حضور نام او در چهار مقاله اثر ارزشمند نظامی عروضی، گواهی بر شهرت و اهمیت او در آن دوران است و اطلاعات پراکنده‌ای از زندگی و شعر او را در اختیار مورخان و پژوهشگران قرار می‌دهد.
اشعار باقی‌مانده از علی بانیذی، که عمدتاً در چهارمقاله نظامی عروضی به آن‌ها اشاره شده، بیانگر مضامین عرفانی و اخلاقی است و از سبک شعری خاص او در آن دوره حکایت دارد. اگرچه جزئیات دقیقی از زندگی شخصی و تمام آثار او در دسترس نیست، اما همین اشارات محدود، تصویری کلی از دغدغه‌ها و جهان‌بینی او ارائه می‌دهد. دوران فعالیت او در ماوراءالنهر، که یکی از مراکز مهم فرهنگی و علمی جهان اسلام در آن زمان بود، فرصتی مغتنم برای تبادل دانش و هنر فراهم کرده بود و بانیذی نیز از این فضای فرهنگی بهره‌مند بوده است.
نام علی بانیذی، همچون دیگر شاعران گمنام اما تأثیرگذار، بخشی از تار و پود تاریخ ادبیات فارسی را تشکیل می‌دهد. بررسی آثار و اشارات به او، نه تنها به شناخت بهتر شاعران و متفکران آن دوره کمک می‌کند، بلکه درک عمیق‌تری از سیر تحول زبان و ادبیات فارسی در منطقه ماوراءالنهر به ما می‌بخشد. نظامی عروضی با ذکر نام و ارجاع به او در اثر گران‌بهای خود، به جاودانگی نام علی بانیذی یاری رسانده و راه را برای پژوهش‌های آتی هموار ساخته است.
