عاقِلات، جمع واژهٔ عاقِله، از ریشهٔ «ع ق ل» به معنای خرد و درایت، در زبان و ادبیات فارسی به کار می‌رود. این واژه به‌صورت اسم و صفت، برای گروهی از افراد به کار می‌رود که از ویژگی خردمندی و اندیشه‌ورزی برخوردار باشند. کاربرد اصلی آن در متون کهن و جدید، اشاره به زنان خردمند و عاقل است. در ساختار دستوری، عاقِلات به‌عنوان صفت نسبی و به‌صورت جمع مؤنث، در مقابل شکل مذکر آن یعنی عاقِلان قرار می‌گیرد. این واژه در متون ادبی و تاریخی فارسی، گاه برای توصیف جمعیتی از بانوان خردمند و دوراندیش استفاده شده که در تصمیم‌گیری‌های مهم، نقش مشورتی و تعیین‌کننده داشته‌اند. برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر و بررسی نمونه‌های کاربردی این واژه، می‌توان به مدخل اصلی عاقِله در فرهنگ‌های معتبر لغت و منابع دستور زبان فارسی مراجعه نمود. این مراجعه، درک جامع‌تری از سیر تحول معنایی و نحوهٔ کاربرد این واژه در بافت‌های گوناگون زبانی در اختیار پژوهشگران قرار خواهد داد.