تعریف و ماهیت بیماری
صورت فلجی یا فلج اعصاب صورت به ناتوانی در حرکت دادن عضلات یک یا هر دو طرف صورت گفته می‌شود که در اثر آسیب یا اختلال در عصب شماره هفتم مغزی، یعنی عصب فاسیال (Facial nerve)، به وجود می‌آید. این عصب مسئول کنترل حرکات عضلات چهره، بستن پلک‌ها، لبخند زدن، و حتی برخی جنبه‌های چشایی و ترشح اشک و بزاق است. در نتیجه، آسیب آن می‌تواند باعث افتادگی یک‌طرفه‌ی صورت، اختلال در بیان احساسات چهره و ناتوانی در بستن چشم شود.
علل و انواع فلج صورت
صورت فلجی می‌تواند محیطی (Peripheral) یا مرکزی (Central) باشد. در نوع محیطی، مانند فلج بل (Bell’s palsy)، آسیب مستقیماً به خود عصب فاسیال وارد می‌شود و تمام نیمه‌ی صورت درگیر می‌گردد. این نوع اغلب به‌طور ناگهانی و بدون علت مشخص رخ می‌دهد، ولی عواملی چون ویروس هرپس، عفونت گوش میانی، یا ضربه به سر می‌توانند در آن نقش داشته باشند. در نوع مرکزی، که معمولاً بر اثر سکته مغزی یا ضایعه‌ی مغزی ایجاد می‌شود، فقط قسمت پایین صورت فلج می‌شود، زیرا کنترل بخش بالایی توسط هر دو نیمکره‌ی مغز انجام می‌گیرد.
درمان و پیش‌آگهی
درمان صورت فلجی بسته به علت آن متفاوت است. در موارد خفیف، به‌ویژه فلج بل، معمولاً بهبود خودبه‌خودی در چند هفته تا چند ماه رخ می‌دهد. استفاده از کورتیکواستروئیدها، فیزیوتراپی صورت، و در موارد خاص، درمان‌های جراحی یا الکتریکی برای بازگرداندن عملکرد عضلات توصیه می‌شود. محافظت از چشم در برابر خشکی و آسیب نیز بسیار مهم است، چون فرد ممکن است نتواند پلک خود را کامل ببندد. پیش‌آگهی بیشتر بیماران خوب است، اما در برخی موارد ممکن است درجاتی از ضعف یا انقباض غیرطبیعی عضلات باقی بماند.
