کلمه‌ی «خواصر» جمع «خاصره» است و به معنای کمر یا پهلو به‌کار می‌رود. در زبان فارسی کلاسیک و متون قدیمی، این واژه بیشتر در وصف بدن انسان و به‌خصوص قسمت میانی آن که بین سینه و باسن قرار دارد، دیده می‌شود.
خواصر در ادبیات و متون کهن، اغلب به شکل جمع به‌کار رفته و بیشتر بر جنبه‌ی جسمانی و موقعیتی بدن تأکید دارد تا صرفاً نام یک عضو. به‌عنوان مثال، در شعر و نثر، توصیف حرکات یا حالت‌های انسان ممکن است از این واژه برای نشان دادن زیبایی یا تناسب اندام استفاده شود.
استفاده از واژه خواصر نسبت به کلمات رایج‌تر مانند «کمر» حالت ادبی و سنگین‌تر دارد و غالباً در متون ادبی و تاریخی دیده می‌شود. این واژه علاوه بر اشاره به کمر، می‌تواند به‌طور ضمنی به پهلو یا بخش‌های جانبی بدن نیز اشاره کند، بنابراین دامنه‌ی معنایی آن وسیع‌تر و پیچیده‌تر از یک عضو ساده‌ی بدن است.
