خاقا اصطلاحی است که به نوع خاصی از یاقوت، بهویژه یاقوت زعفرانی نسبت داده میشود.
یاقوت نوعی سنگ قیمتی است که از کانیهای کرندوم تشکیل شده و بهخاطر رنگ سرخ و زیباییاش شناخته میشود. این سنگ یکی از سختترین کانیها پس از الماس است و در مقیاس سختی موس، درجه سختی آن ۹ است.
این سنگ زینتی عمدتاً از اکسید آلومینیوم (آلومین) تشکیل شده و ممکن است حاوی مقادیر کمی از عناصر دیگر مانند تیتانیم، مس، منگنز، کروم و آهن باشد. این ناخالصیها باعث ایجاد رنگهای مختلف در این سنگ میشوند.
یاقوتهای با کیفیت بالا در کشورهای میانمار، سریلانکا، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، گرینلند و افغانستان یافت میشوند. دره موگوک در میانمار به عنوان یکی از بهترین منابع یاقوتهای مرغوب شناخته میشود.
رنگ این سنگها اغلب سرخ یا طیفی از رنگهای قرمز است که به عنوان یاقوت سرخ شناخته میشوند. انواع دیگری از این سنگها نیز به رنگی آبی هستند و به آنها یاقوت کبود (نیلَم) گفته میشود.
خاقا بهطور خاص به یاقوتهایی اشاره دارد که رنگ زعفرانی دارند و این نوع سنگ بهخاطر رنگ خاص و زیباییاش مورد توجه قرار میگیرد.