استحساناً یکی از اصطلاحات فقهی در علوم اسلامی است که به معنای عمل کردن به حکم یا رأیی بر اساس حسن یا خوب بودن آن، حتی اگر مطابق قاعده کلی نباشد، به کار می‌رود. این اصطلاح در فقه شیعه و سنی استفاده می‌شود و معمولاً زمانی به کار می‌رود که فقیه یا مرجع تقلید تصمیم می‌گیرد به دلیل مصلحت یا رفع سختی از مردم، رأیی خلاف ظاهر قاعده ارائه دهد. به عبارت دیگر، استحسان یعنی ترجیح یک حکم بر حکم دیگر به دلیل رعایت مصلحت یا جنبه انسانی و اخلاقی آن.
در عمل، استحسان به فقیه اجازه می‌دهد که در مواردی که یک حکم کلی سخت‌گیرانه یا نامتناسب با شرایط خاص است، حکم بهتری ارائه کند. به عنوان مثال، اگر قاعده‌ای در فقه در شرایط خاص سبب مشکل یا دشواری شدید برای مردم شود، فقیه می‌تواند با استناد به استحسان، حکم آسان‌تر و مناسب‌تر را انتخاب کند. این مفهوم نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری فقه در پاسخ به شرایط متفاوت و واقعیت‌های زندگی انسان‌ها است.
از نظر تاریخی، استحسان به ویژه در فقه امامیه و مذاهب سنی به عنوان ابزاری برای رسیدن به عدالت و رفع مشکلات عملی مطرح شده است. فقها با استفاده از استحسان، تلاش می‌کنند که فقه همواره زنده و پاسخگو به نیازهای مردم باشد و تنها به پیروی خشک از قواعد کلی محدود نشود. به این ترتیب، استحسان هم نشان‌دهنده حکمت و رحمت دین اسلام و هم بیانگر هوشمندی و درایت فقیه در برخورد با مسائل پیچیده و متنوع است.
