معنی هتک مقدسات

هتک حرمت و اهانت به مقدسات و امور دینی که احترام به آنها در دین بدیهی شمرده می‌شود، از گناهان کبیره و رذایل اخلاقی محسوب می‌گردد. مصادیق این مقدسات شامل قرآن مجید، کعبه معظمه، مساجد، مشاهد مشرفه و حتی تربت سیدالشهدا امام حسین (علیه‌السلام) است. یکی از معیارهای تشخیص گناه کبیره، اجماع دینداران در بزرگ‌شمردن آن گناه در تمام ادوار تاریخی، از زمان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) تاکنون، می‌باشد. بر این اساس، اهانت به مقدسات دینی به‌وضوح در زمره گناهان کبیره قرار دارد.

احترام به قرآن کریم که کلام خداوند متعال است، از ضروریات دین اسلام بوده و نزد همۀ مسلمانان امری بدیهی است. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) قرآن را ثقل اکبر معرفی فرموده‌اند. در روایات معصومین (علیهم‌السلام) آمده است که قرآن در روز قیامت از چگونگی رفتار امت با خود سخن خواهد گفت و خداوند متعال به عزت و جلال خود سوگند یاد کرده که پاداش نیکو به گرامی‌داران قرآن عطا کرده و اهانت‌کنندگان به آن را به سخت‌ترین صورت مجازات خواهد نمود. بنابراین، هیچ مسلمانی در کبیره بودن اهانت به قرآن، که در حقیقت اهانت به خدا و پیامبر (ص) است، تردیدی ندارد.

پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در بیان اهمیت این موضوع فرموده‌اند که ایشان نخستین کسی هستند که در روز قیامت همراه با کتاب خدا و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) نزد خداوند حاضر می‌شوند و از امت خود درباره چگونگی رفتار با قرآن و عترت سؤال خواهند کرد. این حدیث شریف به‌وضوح جایگاه رفیع قرآن و لزوم حفظ حرمت آن را نشان می‌دهد. در نتیجه، رعایت احترام و پاسداری از حریم تمامی مقدسات دینی، وظیفه‌ای همگانی و نشانه‌ای از التزام به دین مبین اسلام است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] هتک احترام و اهانت کردن به مقدسات و محترمات دینی یعنی آنچه لزوم احترامش در دین امر بدیهی باشد. مانند قرآن مجید، کعبه معظمه، مساجد، مشاهد مشرفه حتی تربت حسینی (علیه السّلام) از گناهان کبیره و رذائل اخلاقی است.
یکی از روش ها برای تعیین گناه کبیره، هر گناهی است که دینداران آن را بزرگ می دانند به طوری که ثابت شود که در تمام دوره ها تا زمان ائمه و پیغمبر (علیهم السّلام)، نزد هر دینداری بزرگ بوده است. پس آن گناه کبیره خواهد بود؛ مانند هتک احترام و اهانت کردن به مقدسات و محترمات دینی یعنی آنچه لزوم احترامش در دین امر بدیهی باشد. مانند قرآن مجید، کعبه معظمه، مساجد، مشاهد مشرفه حتی تربت حسینی (علیه السّلام) و در اینجا به حرمت اهانت و وجوب تعظیم هر یک از امور مزبور و احکام آنها به طور اختصار اشاره می شود.
هتک قرآن
احترام قرآن ضروری مذهب است و نزد هر مسلمانی بدیهی است که از قرآن که کلام حضرت آفریدگار است، عزیزتر و شریف تر و لازم الاحترام تر در عالم اسلام، چیزی نیست. و رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) آن را ثقل اکبر یاد فرموده که دو چیز پربها بین شما مسلمانان پس از خود می گذارم: «ان القرآن هو الثقل الاکبر و ان وصیی هذا و ابنای و من خلفهم من اصلابهم هم الثقل الاصغر؛ آنکه بزرگ تر است قرآن است، کوچک تر اهل بیت من (علی و حسن و حسین و اولاد طاهرین ایشان و سلسله ی جلیله سادات.» ضمن حدیث طولانی در باب عظمت شان قرآن، حضرت باقر (علیه السّلام) می فرماید: «روز قیامت قرآن می گوید: خدایا بعضی از بندگانت حرمت مرا نگه داشته و مرا حفظ نموده و چیزی از مرا ضایع نکرد. و بعضی دیگر مرا ضایع کرد و حق مرا خوار شمرد و مرا تکذیب نمود.»خدای تعالی می فرماید: «فیقول الله تعالی و عزتی و جلالی و ارتفاع مکانی لاثیبن علیک الیوم احسن الثواب ولا عاقبن علیک الیوم الیم العقاب؛ به عزت و جلال و رفعت مقامم سوگند، امروز بهترین ثواب را برای تو بدهم و دردناک ترین کیفر را به خاطر تو بکنم.» و حضرت صادق (علیه السّلام) فرمود: خدای جبار می فرماید: «فیقول الجبار و عزتی و جلالی و ارتفاع مکانی لاکرمن الیوم من اکرمک ولاهینن من اهانک؛ به عزت و جلالم و بلندی مقامم سوگند، هر آینه امروز گرامی می دارم کسی را که تو را گرامی داشته و خوار می کنم کسی را که تو را خوار کرده است.» بالجمله، بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست که اهانت کردن به قرآن مجید، گناه کبیره است و اهانت به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) است.رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: ««قال رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) انا اول و افد علی العزیز الجبار یوم القیمة و کتابه و اهل بیتی ثم امتی ثم اسئلهم ما فعلتم بکتاب الله و باهل بیتی؛ من نخستین کسی هستم که بر خدای عزیز جبار روز قیامت وارد می شود با کتاب او و خاندانم. سپس امت من وارد می شوند، من از امتم می پرسم شما با کتاب خدا و با خاندانم چه کردید.»
← ملاک اهانت به قرآن
پس از قرآن، هیچ چیز در عالم اسلام، عزیزتر و شریف تر از کعبه معظمه نیست. و این مطلب نزد هر مسلمانی بدیهی است به طوری که بدون تردید هتک آن را گناه کبیره بلکه بعض مراتب آن را موجب ارتداد و کفر می دانند. چنانچه درباره ی قرآن مجید ذکر شد. صدوق (علیه الرحمه) از حضرت صادق (علیه السّلام) نقل می فرماید: «ان لله عزوجل حرمات ثلث لیس مثلهن شیء کتابه و هو حکمته و نوره و بیته الذی جعله قبلة للناس و عترة نبیکم؛ جز این نیست که برای خداوند سه چیز محترم است که در حرمت و شرافت و لزوم رعایت مثل آنها چیزی نیست: او، قرآن مجید است که حکمت خداوند و نور او است. دوم، خانه ی او است که آن را برای مردم قبله قرار داده است. سوم، عترت پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم).» و نیز فرموده: «ما خلق الله فی الارض بقعة احب الیه من الکعبة ولا اکرم علیه منها؛ خدا در زمین بقعه ای نیافرید که گرامی تر باشد نزد او از کعبه.» و بالجمله نزد هر مسلمان دینداری، ضروری و بدیهی است که اهانت به کعبه گناهی بس بزرگ است بلکه لزوم و وجوب رعایت احترام تمام شهر مکه بلکه تمام حرم (که قرقگاه الهی است) ظاهر و روشن است.علاوه بر این، بر کبیره بودن این گناه نص وارده شده و صریحاً پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) می فرماید: «از گناهان کبیره، حلال و مباح دانستن ترک رعایت و حرمت بیت الله الحرام است و می فرماید: و استحلال البیت الحرام.» و در سوره مائده می فرماید: «یا ایها الذین آمنوا لاتحلوا شعائر الله.» در تفسیر المیزان می نویسد: احلال یعنی مباح دانستن که ملازم است با بی مبالاتی نسبت به حرمت و منزلت هر چیز، و معنی احلال شعائر الله محترم نشمردن شعائر الهی و ترک آنها است. و شکی نیست که کعبه ی معظمه، اعظم شعائر الهی است.در سوره حج می فرماید: «و من یعظم حرمات الله فهو خیر له عند ربه؛ و هر کس حرمت های خدا را بزرگ دارد، او را بهتر و نیکوتر باشد نزد پروردگارش.» بعضی از مفسرین فرموده اند: مراد از حرمات الله در این آیه شریفه، کعبه معظمه که بیت الله الحرام است و مسجد الحرام و مکه معظمه که بلد حرام است و شهر حرام و تمام حرم است.
← مراتب اهانت
...