مردمک تنگی تنجشی

هر جا نگرم کورم و در روی تو بینا در مردمک دیده به غیر از تو کسی نیست

جام لبریزی است در گردش میان میکشان مردمک در حلقه آن چشمهای پر خمار

رشک آیدم ز مردمک دیده بارها کاین شوخ دیده چند ببیند جمال دوست

ظاهری کم‌وبیش شبیه مارهای سمی دارد و یکی از وجوه تمایز آن وجود دندان نیش پُشتی است که به غده سمی مار متصل است. مردمک چشم آن‌ها ممکن است عمودی یا گرد باشد.

چشم انسان و دوربین هر دو بر یک تصویر وارونه و در یک سطح حساس، کانونی می‌شود یعنی تمرکز می‌کنند. در مورد دوربین، فوکوس بر روی یک فیلم یا یک حسگر انجام می‌شود و در چشم انسان، سطح حساس به نور، شبکیه است که در مردمک قرار دارد.

اندام‌های حرکتی باریک، دم استوانه‌ای و نازک که قطر آن پس از قسمت قاعده‌ای ناگهان کاهش می‌یابد، مردمک چشم عمودی.