ابوعبدالله ذوالدمعه حسین بن زید شهید، عالم و محدّث امامی قرن دوم هجری، فرزند دوم زید شهید و پرورش‌یافته امام صادق (علیه‌السّلام) بود. او در قیام نفس زکیّه شرکت کرد، اما از میدان نبرد جان سالم به در برد و پس از آن مدتی در خفا زندگی کرد. در مورد تاریخ وفات او نظرات متفاوتی وجود دارد، اما به احتمال زیاد او در سن ۷۶ سالگی و در سال ۱۹۰ هجری قمری درگذشته است. ابوعبدالله ذوالدمعه، حسین بن زید، دومین فرزند زید شهید به شمار می‌آید. مادر او کنیزی بوده که نامش در منابع تاریخی ذکر نشده است. برخی به اشتباه نام مادر یحیی بن زید، برادر ناتنی حسین، را به عنوان نام مادر حسین معرفی کرده‌اند. حسین بن زید در میان خانواده‌اش بسیار مورد احترام بود و از نظر فصاحت، زهد، فضل و آگاهی بر انساب، یکی از شخصیت‌های برجسته بنی‌هاشم به حساب می‌آمد. او به عنوان فردی با زبان و بیان شیوا، علم و زهد فراوان و تسلط بر نسب و تاریخ شناخته می‌شد. کنیه‌اش ابوعبدالله و لقبش ذوالدمعه یا ذوالعبره است.
