تقطیر واکنشی

عملیاتی که در آن واکنش شیمیایی و تقطیر به‌طور همزمان در یک دستگاه صورت می‌گیرد. تقطیر یکی از روش‌های کلیدی و رایج برای جداسازی مواد است که بر اساس توزیع اجزا بین دو فاز مایع و گاز عمل می‌کند. این روش به دلیل تفاوت در نقطه جوش مواد، به عنوان یکی از متداول‌ترین شیوه‌های جداسازی شناخته می‌شود. تقطیر یک فرایند فیزیکی است که برای جداسازی اجسام با دماهای جوش متفاوت به کار می‌رود. برای درک چگونگی انجام این فرایند، می‌توان به رفتار محلول‌ها در هنگام جوشیدن و متراکم شدن توجه کرد. محلول‌هایی که نسبت‌های متفاوتی از دو ماده دارند، در دمای جوش به تعادل می‌رسند و بخار آن‌ها تشکیل می‌شود. سپس می‌توان ترکیب فاز مایع و فاز بخار را اندازه‌گیری کرده و نمودار تغییر درصد مولی هر یک از این فازها را در دماهای مختلف ترسیم کرد. مختصات y هر نقطه بر روی منحنی نشان‌دهنده دمای جوش محلولی است که ترکیب درصد آن با مختصات x در آن نقطه مشخص می‌شود. برج تقطیر واکنشی نوعی برج تقطیر است که در آن برای جداسازی مخلوط‌های مایع از واکنش‌های خاصی استفاده می‌شود. در این فرآیند، یک ماده سوم به مخلوط مایع افزوده می‌شود تا با آن واکنش دهد و سپس تقطیر انجام می‌گیرد. یکی از مثال‌های معروف در این زمینه سیستم (آب + استیک اسید) است. این نوع برج تقطیر به ویژه برای تقطیر آزئوتروپیک کاربرد دارد، به طوری که ابتدا باید با استفاده از یک ماده سوم، آزئوتروپ شکسته شود و سپس عملیات تقطیر صورت گیرد. برج‌های تقطیر واکنشی در صنعت به دو صورت از نظر نحوه تماس فازها مورد استفاده قرار می‌گیرند: برج‌های تقطیر سینی‌دار و برج‌های تقطیر پر شده. در برج‌های سینی‌دار، جریان مایع به صورت افقی است، در حالی که در برج‌های پر شده، جریان مایع به صورت عمودی می‌باشد. این برج‌ها در صنایع پالایشگاهی، پتروشیمی و شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردارند.