بشار مرغزی

بشار مرغزی. [ ب َش ْ شا رِ م َ غ َ ] ( اِخ ) بشگر مرغزی. دکتر صفا در تاریخ ادبیات خود ( ج 1 ) آرد: از احوال او اطلاعی در دست نیست نامش را هدایت درشمار شعرای قدیم آورده و گفته است که بپارسی و عربی شعر میسروده است و «در قید اسارت به بصره افتاد و اشعار عربی از او مانده » این اشاره اخیر بگمان ما نتیجه اشتباه این شاعر پارسی زبان با بشاربن برد طخارستانی شاعر ایرانی تازیگوی است که در قید اسارت به بصره افتاد و بسال 167 هَ. ق. درگذشت. رجوع به تاریخ ادبیات صفا ج 1 ص 405 و مجمعالفصحاء ج 1 ص 171 شود. نفیسی در احوال و اشعار رودکی ( ج 3 ص 1217 ) آرد: بشار مرغزی نیز از شاعران اهل مرو بود و از یگانه قصیده ای که ازو بدستست و در وصف شراب به سبک قصیده معروف رودکی گفته و منوچهری از روش او پیروی کرده است معلوم میشود که در قرن چهارم و از شاعران دوره سامانیان بوده است و این قصیده او در کتاب مونس الاحرار ثبت شده، منتهی مؤلف مجمعالفصحاء درباره وی خطاهای شگفت کرده است... و نسخه کامل این قصیده چنانکه در مونس الاحرار آمده بدین گونه است. و سپس بنقل تمام قصیده می پردازد و ما چند بیت از آغاز آن را در ذیل می آوریم. مرحوم بهار در سبک شناسی ( ج 1 حاشیه ص 377 ) آرد: مجمعالفصحاء او را بشار ضبط کرده است ولی من در جنگی بخط سرخوش دیدم که قبل از این قصیده ( وصف انگور و شراب ) «بشگر» ضبط کرده و دیگری آن را تراشیده و «بشار» ساخته است و برای من شکی نمانده که بشار مصحف بشگر است، زیرا علاوه بر سند سرخوش میدانیم که ایرانیان «بشار» نام نمی نهادند. عجب این است که هدایت او را با بشاربن برد شاعر کِور عرب ( 168 هَ. ق. ) یکی دانسته است:
رز را خدای از قبل شادی آفرید
شادی و خرمی ز رز آمد همی پدید
از جوهر لطایف محض آفرید رز
آنکو جهان و خلق جهان را بیافرید
ازرز بود طعام و هم از رز بود شراب
از رز بودت نقل و هم از رز بود نبید
شادی فرخت و خرمی آنکس که رز فرخت
شادی خرید و خرمی آنکس که رز خرید.

بشگر مرغزی

بَشّارِ مَرْغْزی (قرن ۴ق)
شاعر ایرانی. از خمریه سرایان پس از رودکی و پیش از منوچهری است. آنچه از سروده های او باقی مانده قصیده ای ۳۱بیتی است که از زیباترین خمریه ها در ادب کهن فارسی به شمار می رود. منوچهری که در اشعارش از بشار یاد می کند احتمالاً در خمریه سرایی از وی تأثیر گرفته است.

[ویکی فقه] بَشّارِ مَرْغَزی، شاعر سده ۴ق /۱۰م بود.
از تاریخ ولادت، درگذشت و چگونگی احوال وی اطلاعی در دست نیست. هدایت نام او را بشار ضبط کرده است، ولی بهار برپایه دست نویسی به خط سرخوش، نام وی را بشگر می داند و معتقد است که نام بشار تصحیف بشگر است و ایرانیان از نام بشار استفاده نمی کرده اند امکان دارد که این کلمه مخفف بشگرد، یا مرکب از «بش » و «گر» باشد. هدایت این شاعر را به اشتباه با بشار بن برد د ۱۶۷ق /۷۸۳م شاعر تازی گوی ایرانی یکی دانسته است.
اثر وی
از بشار مرغزی تنها یک قصیده ۳۱ بیتی با مطلع «رز را خدای از قبل شادی آفرید/شادی و خرمی رز آمد همه پدید» باقی مانده است. جاجرمی قدیم ترین کسی است که به نقل کامل این قصیده پرداخته است، در حالی که دیگر تذکره نویسان به گونه ای ناقص آن را ضبط کرده اند. رشید یاسمی نیز این قصیده را از روی جُنگی کهن نقل کرده است. هر چند از بشار مرغزی جز این قصیده، شعر دیگری نمانده است، اما همین چکامه گواه بلاغت، فصاحت و مهارت او در سرودن شعر فارسی است.
خمریه سرایی مرغزی
بشار مرغزی قصیده خود را به پیروی از قصیده خمریه رودکی سروده است و به همین سبب، او را می توان از خمریه سرایان پس از رودکی و پیش از منوچهری به شمار آورد. شاید بتوان گفت سخن او در خمریات منوچهری مؤثر بوده است. منوچهری در قصیده ای که در مدح عنصری گفته، به شاعر بزرگ مرو اشاره می کند که به نظر می رسد یکی از آنان بشار مرغزی باشد.

💡 بی‌گمان شو زانکه یک روز ابر دهر بی‌وفا برف بارد هم بر آن شاهسپرغم مرغزی