باب ابیات صوافی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] باب ابیات صوافی از درهای پیشین ضلع شرقی مسجدالنبی می باشد.
باب ابیات صوافی در سده دوم ق. واپسین در از درهای هشت گانه مسجدالنبی در نهایت سمت شمالی دیوار شرقی قرار داشت. صوافی یعنی املاک و زمین هایی که صاحبان آن ها کوچ کرده یا مرده اند و وارثی ندارند و از آن بیت المال به شمار می آیند.
وجه تسمیه
علت اشتهار در به این نام، آن بود که روبه روی خانه هایی مشهور به صوافی قرار داشت. این خانه ها در شرق مسجدالحرام و میان خانه های موسی بن ابراهیم مخزومی و عبیدالله بن حسین بن علی بن حسین، امام چهارم شیعیان، جای داشتند.
تاریخچه باب ابیات صوافی
این باب در دوران مهدی عباسی (حک: ۱۵۸-۱۶۹ق.) ساخته شد. در سمت داخلی آن، پس از بسمله، آیات ۱-۶ سوره آل عمران: {الم• الله لا اله الا هو الحی القیوم•... لا اله الا هو العزیز الحکیم} و صلوات بر پیامبر و خاندانش نقش بسته بود و در سمت خارجی آن، پس از بسمله، آیات ۶۸-۶۹ زمر: {و نفخ فی الصور فصعق من فی السماوات... • و اشرقت الارض... و هم لا یظلمون} نوشته شده بود. به سال ۳۱۰ق. به دستور مقتدر عباسی (حک: ۲۹۵-۳۲۰ق.) برای همه درهای مسجدالنبی لنگه هایی از جنس چوب ساج ساخته شد. تا بازسازی دیوار شرقی به دستور ناصر عباسی (حک: ۶۲۲-۵۷۵ق.) این در همچنان پا بر جا بود و به سال ۵۸۹ق. در این بازسازی بسته شد.
منابع
...
[ویکی حج] باب ابیات صوافی: از درهای پیشین ضلع شرقی مسجدالنبی می باشد. صوافی یعنی املاک و زمین هایی که صاحب ندارند و برای بیت المال است، و چون این در روبه روی خانه هایی مشهور به صوافی قرار داشت به باب ابیات صوافی مشهور شد. این در در دوره مهدی عباسی ساخته شده است و بر روی این در آیاتی از قرآن کریم نقش بسته است.
باب ابیات صوافی در سده دوم ق. واپسین در از درهای هشت گانه مسجدالنبی در نهایت سمت شمالی دیوار شرقی قرار داشت. صوافی یعنی املاک و زمین هایی که صاحبان آن ها کوچ کرده یا مرده اند و وارثی ندارند و از آنِ بیت المال به شمار می آیند.
علت اشتهار در به این نام، آن بود که روبه روی خانه هایی مشهور به صوافی قرار داشت. این خانه ها در شرق مسجدالحرام و میان خانه های موسی بن ابراهیم مخزومی و عبیدالله بن حسین بن علی بن حسین، امام چهارم شیعیان، جای داشتند.

جمله سازی با باب ابیات صوافی

قصیده افتتاحیه پل خواجو (شاهی) شامل ۴۵ بیت است که با این ابیات شروع می‌شود:
چند ریزد صائب از کلک تو ابیات بلند؟ در بیاض سینه احباب دیگر جا نماند
در واقع شاید این تصور، سبب وجود تفاوت در چینش ابیات در نسخه‌های گوناگونی باشد که نتیجهٔ بررسی‌های نسخه‌شناسی است.
من این ابیات غرا سوی درگاهت ازآن آرم که جز تو قدر نشناسد کس این ابیات غرا را
گو بیارد هر که خواند اینچنین ابیات را خان های خسروانی پر ز گنج شایگان
بس که طغرل همچو گل مضمون رنگین بسته‌ام می‌توان چیدن کنون ز ابیات من بسیار گل!