«روز آدینه» یکی از نامهای کهن و فارسی برای روز جمعه است. واژه «آدینه» از ریشه اوستایی و پهلوی «Ādīnak» گرفته شده و در زبان فارسی میانه به معنای «روز نیایش» یا «روز پرستش» به کار میرفته است. در گذشته، ایرانیان این روز را به عبادت، استراحت و انجام کارهای نیک اختصاص میدادند. در تقویم زرتشتی، آدینه جایگاه ویژهای داشت، زیرا روزی بود که مردم برای ستایش ایزدان و انجام آیینهای دینی گرد هم میآمدند.
در دوران اسلامی نیز، معنای «روز آدینه» با حفظ بار فرهنگی و مذهبی خود، به روز جمعه انتقال یافت. مسلمانان این روز را «یومالجمعة» مینامند، به معنای روز اجتماع مؤمنان برای نماز جمعه. در فرهنگ ایرانی - اسلامی، آدینه همچنان روزی برای نیایش، آرامش و همدلی تلقی میشود. مردم معمولاً در این روز به دیدار خانواده، شرکت در نماز جمعه یا استراحت پس از یک هفته کاری میپردازند.
از دیدگاه ادبی، واژه «آدینه» در شعر و نثر فارسی بار معنایی لطیفی دارد. شاعران بزرگ مانند حافظ و مولوی گاه از «آدینه» برای اشاره به روز وصال، رهایی از رنج، یا زمان تجدید روح استفاده کردهاند. بنابراین، روز آدینه نه تنها در تقویم زمانی، بلکه در فرهنگ و ادبیات ایرانی نیز نمادی از صلح، عبادت و امید به نو شدن است.
گابریل گارسیا مارکز، در ۱۷ آوریل ۲۰۱۴ در سن ۸۷ سالگی در خانه خود در مکزیکو سیتی درگذشت. دو سال پیش از مرگ، برادر گابریل گارسیا مارکز اعلام کرد او از بیماری فراموشی (دمانس) رنج میبرد و دیگر نمینویسد. جسد وی فردای آن روز در روز آدینه در مکزیکوسیتی سوزانده شد، بخشی از خاکستر جسد وی به کلمبیا زادگاهش منتقل شد.
بهطور معمول، یک مجموعه چهاردهتایی تصویری به ترتیب شمارهگذاریشده در امتداد یک مسیر مرتب شدهاند و مؤمنان از تصویری به تصویر دیگر میروند تا در هر ایستگاه بایستند و دعاها و بازتابهای منتخب را بخوانند. این کار بصورت انفرادی یا بصورت گروهی معمولاً در طول چله روزه، به ویژه در روز آدینه نیک، با هدف تاوان دردها، رنجها و توهینهایی که عیسی متحمل شدهبود، انجام میشود.
ادب دهم آن که در مسجد می باشد تا نماز دیگر بکند و اگر تا نماز شام بایستد فاضلتر و گویند که این به جای حجی و عمره ای بایستد در ثواب و اگر نتواند و به خانه شود، باید که ذکر حق تعالی غافل نگردد، تا آن ساعت عزیز که در جمله روز آدینه است وی را در غفلت نیابد که از فضل آن محروم ماند.
در روز آدینه، ۲۴ رجب سال ۱۲۴۴ ه.ق (۳۰ ژانویه ۱۸۲۹ م) واقعه ناگوار قتل گریبایدوف، سفیر روس در تهران پیش آمد و هفت ماه بعد شاهزاده خسرومیرزا، یکی از پسران کهتر عباس میرزا نایب السلطنه، با هیئتی برای عذرخواهی مأمور دربار روسیه شد. فاضل خان هم جزو این هیئت بود.
همان روز آدینه هنگام پسین مجتهد و امام جمعه و میرزا صادق و برادرش میرزا محسن و دیگر ملایان بنام، هریکی با دستهای از پیرامونیان در دوچی گرد آمده «اسلامیه» را نشیمن گرفتند. و به پشتیبانی میرهاشم و تفنگچیان دوچی، بامشروطه درفش دشمنی افراشتند. دانسته شد حاجی میرزا حسن از محمدعلی میرزا دستورهایی داشته و با او بهم بستگی میدارد.