شهر مکه در میان کوههای متعدد و گستردهای واقع شده که در میان آنها درهها و دامنههای کوچکی قرار دارد که در زبان عربی به آنها شِعاب گفته میشود. این شهر همواره مملو از این شعبها بوده و از دیرباز، ضربالمثل مشهور أهل مکة أعلم بشعابها که بهمعنای اهل مکه به شعبهای خود آگاهترند نشاندهندهی آشنایی عمیق ساکنان آن با این مناطق است. ساکنان مکه که از طوایف و قبیلههای گوناگونی تشکیل میشدند، هر یک در یکی از این شعبها سکونت داشتند و به همین دلیل، هر شعب به نام طایفهی ساکن در آن شناخته میشد.
یکی از این شعبها، که در ابتدا به نام شعب ابییوسف معروف بود، در عصر بعثت به شعب ابیطالب شهرت یافت و پس از آن نیز با نامهای شعب بنیهاشم و در دوران معاصر با عنوان شعب علی(ع) شناخته میشود. این شعب در شرق کعبهی معظمه، میان کوه ابوقبیس و شعب ابنعامر قرار دارد و فاصلهی آن تا کعبه حدود دویست تا سیصد متر است. در تاریخ صدر اسلام، بهویژه پس از واقعهی هجرت به حبشه، از این مکان و نقش آن به عنوان پناهگاه و محل تحصن بنیهاشم یاد میشود.
در سال هفتم بعثت، قریش برای تحتفشار قرار دادن بنیهاشم و وادار کردن آنان به تسلیم پیامبر اسلام(ص)، پیمانی ناعادلانه علیه این خاندان و بنیعبدالمطلب منعقد کرد. بر اساس این پیمان، هرگونه ازدواج و دادوستد اقتصادی با آنان تحریم شد. این اقدام خصمانه موجب شد که بنیهاشم به پیشنهاد ابوطالب در شعب او گرد هم آیند و دور از تعامل با دیگر قبیلهها، به زندگی و پایداری ادامه دهند. این محاصرهی سخت که به حصار شعب ابیطالب معروف است، سه سال به طول انجامید و نمونهای برجسته از مقاومت و پایمردی مسلمانان در برابر ستمهای قریش بهشمار میرود.
