سردار سپه

کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹، یک کودتای نظامی بود که در این تاریخ به طراحی دولت انگلیس انجام شد و با همکاری عوامل خارجی و دست‌نشانده‌های داخلی به وقوع پیوست. با تصرف تهران توسط رضاخان و قزاق‌ها در این روز، احمد شاه قاجار ناگزیر رضاخان را با عنوان سردار سپه به وزارت جنگ و فرماندهی لشکر قزاق منصوب کرد و همچنین فرمان نخست‌وزیری سید ضیاءالدین طباطبایی را صادر نمود. این کودتا زمینه‌ساز تغییر سلطنت از قاجار، که در آن زمان احمد شاه قاجار در رأس حکومت بود به پهلوی شد و فصل جدیدی را در تاریخ ایران آغاز کرد. عدم تصویب قرارداد ۱۹۱۹ در مجلس، جلوگیری از نفوذ روسیه کمونیستی در ایران و حفظ منافع انگلستان در هندوستان، از جمله دلایلی بود که موجب شد دولت انگلیس نقش اصلی را در اجرای این کودتا ایفا کند. بانک شاهنشاهی یکی از مؤسسات غربی بود که تأثیرات مخربی بر ایران گذاشت و آسیب‌های زیادی به کشور در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی وارد کرد. این بانک با سرمایه‌گذاری خاندان یهودی ساسون تأسیس شد و در آستانه کودتای ۱۲۹۹، سر فیلیپ ساسون مالک آن بود. این بانک با کارشکنی در مسیر دولت‌های ایران پیش از کودتا، تقویت و حمایت از قوای قزاق به رهبری رضاخان میرپنج و تأمین مالی برای کودتاچیان در زمان ورود به تهران، به وضوح در امور سیاسی ایران دخالت کرد. جیمز مک مورای، رئیس بانک شاهنشاهی در ایران، روابط نزدیکی با رضاخان داشت که ریشه آن به سال‌های حضور رضاخان در همدان برمی‌گردد. پس از کودتا، رضاخان از وام‌های این بانک برای پیشبرد اهداف خود و حامیان استعمارگرش به‌خوبی استفاده کرد.