واژهٔ تَفریع مصدری از ریشهٔ عربی (ف ر ع) است که در زبان و ادبیات فارسی نیز با حفظ ساختار و معانی اصلی خود به‌کار رفته است. این واژه در لغت به‌معنای بالا رفتن و برآمدن از کوه، یا فرود آمدن از بلندی به سوی نشیب است. همچنین در مفهوم فروع ساختن از یک اصل، تفصیل دادن و گسترش یک مسئله بر پایهٔ اصول اولیه به‌کار می‌رود. در برخی متون نیز به معنای کشتن فَرع یا فخر فروختن و تفاخر در میان قوم آمده است.
در حوزهٔ ادبیات و به‌ویژه در علم بدیع، تفریع به شیوه‌ای بیانی اطلاق می‌شود که شاعر یا نویسنده در آن، وصفی را با صیغهٔ نفی آغاز می‌کند و با آوردن چندین مثال منفی، به برجسته‌سازی و توصیف چیزی دیگر می‌پردازد. این صنعت ادبی با ایجاد ساختاری پلکانی و مقایسه‌ای، به کلام عمق و تأثیر بیشتری می‌بخشد و مخاطب را به تدریج به سوی مفهوم اصلی رهنمون می‌سازد.
با توجه به گستردگی معانی و کاربردهای این واژه، تفریع را می‌توان نمونه‌ای از واژگان چندبُعدی در زبان دانست که هم در مفاهیم عینی و هم در حوزه‌های انتزاعیِ ادبی و کلامی به‌کار می‌رود. این ویژگی، نشان‌دهندهٔ غنای زبان و توانایی آن در بیان جنبه‌های گوناگون معنا با استفاده از یک ریشهٔ واحد است.
