دوازده بند محتشم

[ویکی شیعه] دوازده بند محتشم پراستقبال ترین اثر منظوم عاشورایی از محتشم کاشانی فارسی است. زمان سُرایش این شعر حوالی ۹۸۳-۹۸۰ هجری قمری بوده است. شاعر در سرایش این ترکیب بند، از پنج بند راوندی تاثیر گرفته.
شاعران پرشماری با ترکیب بندهای خود به استقبال دوازده بند رفته اند. شعر محتشم در ۵ سده اخیر با اقبال مردم کوچه و بازار مواجه شده و مردم آن را بر کتیبه های پارچه ای حسینیه ها نوشته اند. دوازده بند با اینکه فارسی است، اما در هندوستان، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان و حتی در بین عرب زبانانِ آشنا به ادبیات فارسی، علاقمندان بسیار دارد.
محتشم از شاعران سده دهم و شمس الشعرای دربار شاه تهماسب صفوی بوده است. از او آثار منظوم و منثوری بر جای مانده است. مدفنش در کاشان است و تقی الدین کاشی آثار او را در کلیات محتشم گردآوری کرده است.

💡 امیرکبیر دل‌آزرده از حکم عزلش که حالا دیگر حتمی شده بود یا به این خاطر که احساسات ناصرالدین شاه را صادقانه نمی‌دانست، مرتکب خطای بزرگی شد و در مراسم سلام شاهانه شرکت نکرد. این امر موجب فوران احساسات شاه و نیز تحریک سوظن او شد. پس از آن از امیرکبیر خواسته شد التزام‌نامه‌ای را امضا کند که شامل دوازده بند بود از جمله اینکه به مقام امیرنظامی کمال شکرگزاری را داشته باشد و فرمان پادشاه را همانند وحی منزل بپذیرد.

💡 در این رواق تاریخی، مراسم خواندن قرآن و خطبۀ مخصوص حُفّاظ آستان قدس، همه روزه در دو نوبت، صبح و شام برگزار می‌شود. در این آیین که به نام مراسم صُفّه مشهور است، قاریان قرآن آستان قدس، همه روزه صبح و شام به خواندن قرآن و دعای دوازده بند خواجه نصیر می‌پردازند و به همین جهت، به نام دارالحفّاظ یا خانۀ قاریان و خوانندگان قرآن مشهور شده است.