دستوری بودن

پسوندهای دستوری اسپرانتو، که هشت عدد هستند، نقش یا هویت دستوری ریشه یا کلمه را از نظر فاعلی یا مفعولی بودن، مشروط بودن یا نبودن، و همچنین زمان آن‌ها، مشخص می‌کنند و به این دلیل معنی عبارت را نیز تغییر می‌دهند. مانند پسوند دستوری ant که حالت فاعلی دارد و زمان آن حال است: legi (خواندن)، leganto (خواننده). یا پسوند it که حالت مفعولی دارد و زمان آن گذشته‌است: legito (خوانده شده).

زنو (به افتخار زنون الئایی، فیلسوف پیشاسقراطی یونان باستان) یک زبان برنامه‌نویسی دستوری و رویه‌ای است که برای یادگیری آسان و کاربرسند بودن طراحی شد. زنو جامع است؛ به این معنی که حاوی بسیاری از عناصر ضروری دیگر زبان هاست که برای توسعه کاربردهای حقیقی استفاده شده‌اند.

در عین حال دستوری از طرف دیرکتوار برای ناپلئون ارسال شده بود که طبق آن او باید به همراه سپاهش به فرانسه بازگردد و حمله نظامی احتمالی به خاک فرانسه را دفع کند؛ ولی به علت ضعیف بودن خطوط ارتباطی این پیام به ژنرال فرانسوی نرسید. سرانجام او در اکتبر به پاریس رسید. در این شرایط باوجود ترک میدان نبرد توسط ناپلئون، دیرکتوار ضعیف‌تر از آن بود که بتواند وی را مؤاخذه کند.

یک توصیف دیگر در مورد ساختار زبان، معطوف به مجموعه‌ی روابط دستوری ممکن میان اجزای جمله در هر زبان است. توصیف روابط دستوری می‌تواند شامل متعدی بودن، مجهول‌سازی، نشانه‌گذاری هسته-وابسته و سایر مطابقه‌های دستوری باشد. زبان‌های مختلف معیار‌های مختلفی برای روابط دستوری دارند.

فعل‌ها در جاوه‌ای برای شخص یا شمار جمع بسته نمی‌شوند. در این زبان هیچ زمان دستوری وجود ندارد و زمان با کلمات کمکی همچون «دیروز»، «قبلاً» و غیره بیان می‌شود. در جاوه‌ای یک سامانه پیچیده از شناسه‌های فعلی برای بیان تفاوت فاعل و مفعول وجود دارد. در جاوه‌ای نوین، حرف تعریف از بین می‌رود و در صورت لزوم معرفه بودن اسم با روش‌های دیگر بیان می‌شود.