«حج عقوبتی» نوعی حج واجب است که به دلیل انجام کاری نادرست در حالت احرام واجب میشود. این کار نادرست معمولاً آمیزش با همسر در حالی است که فرد وارد حالت احرام شده است. احرام حالتی است که فرد قصد حج یا عمره دارد و باید خود را برای مناسک خاص حج آماده کند و از برخی کارها مانند آمیزش، قطع مو، پوشیدن لباس معمولی و… خودداری کند. اگر کسی قبل از رسیدن به عرفات در حالت احرام با همسرش آمیزش کند و بداند که این کار حرام است، باید علاوه بر کفّاره (مثلاً قربانی شتر)، حجش را تمام کند و سال بعد نیز حج دیگری به عنوان عقوبت بجا آورد. کفّاره یعنی پرداخت چیزی برای جبران خطا؛ در این مورد، قربانی کردن شتر یا گوسفند طبق دستور شرعی است. این حکم نشان میدهد که عمل انجام شده جدی و خطای آن قابل توجه است. اگر آمیزش بعد از وقوف در عرفات اما قبل از مشعر انجام شود، برخی علما حکم حج عقوبتی را جاری میدانند و برخی اختلاف دارند؛ یعنی نظر همه یکسان نیست. این حکم شامل زنا و لواط نیز میشود و در برخی منابع، کفّاره در مورد لواط نیز ذکر شده است. اگر زن هم در حال احرام باشد و با میل خود آمیزش کند، برای او نیز حج عقوبتی واجب میشود. اگر زن اکراه داشته باشد و تن ندهد، حج او صحیح است، اما شوهر موظف است دو کفّاره بدهد.
حج عقوبتی
دانشنامه اسلامی
کسی که در حال احرام حج- اعم از واجب و مستحب- پیش از وقوف به عرفات با همسرش آمیزش کند، در صورت علم به حرمت این عمل، علاوه بر کفّاره (قربانی شتر) باید حجش را تمام کند و به عنوان عقوبت ارتکاب چنین عملی، سال آینده نیز حج دیگری بگزارد.
احکام حج عقوبتی
در اینکه حکم یاد شده، شامل کسی که بعد از وقوف به عرفات و قبل از وقوف به مشعر آمیزش کرده نیز می شود یا نه، اختلاف است. بنابر تصریح برخی، زنا و لواط نیز در این جهت، حکم آمیزش با همسر را دارند. از برخی قدما ثبوت کفّارۀ تنها در لواط نقل شده است. چنانچه زوجه نیز در حال احرام باشد و با میل خود تن به آمیزش دهد، حکم یاد شده بر او نیز جاری می گردد؛ لیکن در صورت اکراه او بر آمیزش، حج او صحیح است؛ اما بر شوهرش دو کفّاره واجب می شود. در حج دوم، به محض رسیدن زوج و زوجه به محل وقوع آمیزش، واجب است تا پایان اعمال حج از یکدیگر جدا شوند؛ بدین معنا که با هم خلوت نکنند، مگر آنکه فرد سومی وجود داشته باشد
