دانشنامه اسلامی
انسان مؤمن، شجره ای با برکت و خیر فراوان می باشد:... کوکب دری یوقد من شجرة مبـرکة زیتونة... «خداوند نور آسمانها و زمین است؛ مثل نور خداوند همانند چراغ دانی است که در آن چراغی (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابی قرار گیرد، حبابی شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پربرکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی؛ (روغنش آن چنان صاف و خالص است که) نزدیک است بدون تماس با آتش شعله ور شود؛ نوری است بر فراز نوری؛ و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت می کند، و خداوند به هر چیزی داناست. ». در روایتی امام صادق علیه السّلام از پدر بزرگوارش نقل می کند که منظور از «الشجرة» مؤمن است.
معنای تشبیه در آیه
مفسران بزرگ اسلامی در اینکه محتوای این تشبیه چیست و به اصطلاح" مشبه" کدام نور الهی است تفسیرهای گوناگونی دارند:بعضی گفته اند منظور همان نور هدایتی است که خداوند در دلهای مؤمنان بر افروخته، و به تعبیر دیگر منظور ایمان است که در سراچه قلوب مؤمنان جایگزین شده است.بعضی دیگر آن را به معنی قرآن که در درون قلب آدمی نورافکن می گردد دانسته اند.بعضی دیگر تشبیه را اشاره به شخص پیامبر صلی الله علیه وآله.و بعضی اشاره به دلائل توحید و عدل پروردگار.و بعضی به روح اطاعت و تقوا که مایه هر خیر و سعادت است تفسیر کرده اند.در واقع تمام مصادیقی که برای نور معنوی در قرآن و روایات اسلامی آمده در اینجا به عنوان تفسیر ذکر شده است، و روح همه آنها در واقع یک چیز است و آن همان نور" هدایت" است که از قرآن و وحی و وجود پیامبران سرچشمه می گیرد، و با دلائل توحید آبیاری می شود، و نتیجه آن تسلیم در برابر فرمان خدا و تقوا است.توضیح اینکه: نور ایمان که در قلب مؤمنان است دارای همان چهار عاملی است که در یک چراغ پر فروغ موجود است:" مصباح" همان شعله های ایمان است که در قلب مؤمن آشکار می گردد و فروغ هدایت از آن منتشر می شود." زجاجه" و حباب قلب مؤمن است که ایمان را در وجودش تنظیم می کند.و" مشکاة" سینه مؤمن و یا به تعبیر دیگر مجموعه شخصیت و آگاهی و علوم و افکار او است که ایمان وی را از گزند طوفان حوادث مصون می دارد.و" شجره مبارکه زیتونه" همان وحی الهی است که عصاره آن در نهایت صفا و پاکی می باشد و ایمان مؤمنان به وسیله آن شعله ور و پر بار می گردد.
