اخبار ناهی از عمل به ظن

اصطلاح «اخبار ناهی از عمل به ظن» در فقه و اصول اسلامی به احادیث و روایاتی اطلاق می‌شود که بر حرمت عمل کردن بر اساس ظن یا حدس دلالت دارند. به عبارت دیگر، این اخبار ناظر به این هستند که انسان نباید بر اساس گمان، تخمین یا حدس خود، عملی انجام دهد که نیازمند علم، آگاهی و یقین است. علمای اصول فقه از این اخبار برای منع عمل به ظن در مسائل دینی، قضایی و فقهی استفاده کرده‌اند.

نمونه‌هایی از این اخبار شامل احادیثی از امامان معصوم است که به خطرات و پیامدهای عمل بدون علم اشاره می‌کنند. برای مثال، در حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) قضات به چهار گروه تقسیم شده‌اند: سه گروه که بدون علم حکم می‌کنند، در آتش دوزخ هستند و تنها کسی که با علم حکم می‌کند، اهل بهشت است. همچنین آمده است که کسی که بدون دانش و هدایت الهی برای مردم فتوا دهد، عمل او بیشتر سبب فساد خواهد شد تا اصلاح، و گناه کسانی که بر اساس فتوا عمل می‌کنند نیز بر دوش اوست.

اخبار ناهی از عمل به ظن، شامل روایاتی است که حرمت عمل بر اساس ظن را در ابعاد مختلف عبادتی، قضایی و اجتماعی نشان می‌دهند و به عنوان یکی از اصول مهم در تعیین مشروعیت و اعتبار عمل در فقه اسلامی به شمار می‌روند. این اخبار بار معنایی اخلاقی و قانونی دارند و تاکید می‌کنند که عمل بدون علم و یقین می‌تواند موجب فساد و گناه شود.

تصویر معنی اخبار ناهی از عمل به ظن

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اخبار ناهی از عمل به ظن به احادیث دلالت کننده بر حرمت عمل به ظنّ اطلاق می شود.
مراد از اخبار ناهی از عمل به ظن، اخباری است که بر حرمت عمل به ظن دلالت می کند و علمای اصول به آنها بر منع عمل به ظن، تمسک کرده اند.
بیان نمونه
۱. از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود:«القضاة اربعة، ثلاثة فی النار و واحد فی الجنة:رجل قضی بجور و هو یعلم، فهو فی النار و رجل قضی بجور و هو لا یعلم، فهو فی النار و رجل قضی بالحق و هو لا یعلم، فهو فی النار و رجل قضی بالحق و هو یعلم فهو فی الجنة». در این حدیث، قضات به چهار گروه تقسیم شده و سه گروه از آنها که بدون علم، قضاوت می کنند، اهل عذاب شمرده شده اند.۲. در حدیث دیگری آمده است:«مَن عَمِل علی غیر علم کان ما یفسده اکثر مما یصلحه؛ کسی که برای مردم فتوا بدهد، در حالی که علم به مسئله ندارد، افساد او بیش از اصلاحش می باشد». و نیز آمده است:«قال ابو جعفر (علیه السلام):من افتی الناس بغیر علم و لا هدی من الله لعنته ملائکة الرحمة و ملائکة العذاب و لحقه وزر من عمل بفتیاه؛ امام باقر (علیه السلام) فرمود:کسی که برای مردم فتوا بدهد اما دانش آن را نداشته باشد ملائکه رحمت و ملائکه عذاب او را لعنت می کنند و گناه کسانی که به فتوای او عمل می کنند نیز بر دوش اوست». ۳. همه روایاتی که بر حجیت اصول لفظی و عملی دلالت می کنند هم چون «لاتنقض الیقین بالشک»، بر حرمت عمل به ظن دلالت دارند.

گزارش محتوای نامناسب