ابن حاجب النعم

335- ابن حاجب نحوى، يكى از مشاهير ادبيات عرب، و مؤ لف كتابهاى كافيه درنحو و شافيه در صرف مى باشد كه مرحوم شيخ رضى الدين استرآبادى نحوى آنها راشرح كرده است. ابن حاجب در سال 646 در شهر اسكندريه از دنيا رفته است. (وفياتالاعيان 1 / 340، از ابن خلكان ).

نقل مى كنند: زمانيكه خواجه نصيرالدين طوسى؛ در بغداد، طالع مولودِ خليفه را نوشته وعمر او را معين كرده و به عرض خليفه رسانيد. خليفه، آنرا به ابن حاجب (335) اديب،و صاحب كتاب كافيه و شافيه، -كه با خواجه دشمنى ديرين داشت،- بنمود. ابن حاجب،به خليفه گفت: ((اين خلافت قرآنست، و تعيين عمر اشخاص، با آيه شريفه (وَ ما تَدْرىنَفْسٌ بِاَىِّ اَرْضٍ تَمُوتُ)(336):(هيچ كس نمى داند در چه سرزمينى مى ميرد؟ منافاتدارد.

خليفه خواجه نصيرالدين را احضار كرده و گفته هاى ابن حاجب را به او باز گفته و آيهمباركه را به او متذكر گرديد. خواجه فرمود: ((اگر كسى اين سخن را بگويد: كه تعيينعمر اشخاص به وسيله منجمان، نقيض اين آيه شريفه است، بوئى از منطق نبرده است؛زيرا نقيض آيه آنست كه: كسى مكان فوت شخصى را معين كند نه زمان آنرا، و معلوم است،مطابق آيه مباركه، جز خدا، هيچ كس نمى داند كه آدمى در كدام مكان خواهد مرد.(337)

كتاب هاى شرح الفيه ابن مالك از جلال الدين سيوطى و شرح ابنعقيل و شرح جامى و كافيه ابن حاجب و شرح نظام و شرح رضى بر شافيه ابن حاجب.اين كتاب ها از جمله كتبى است كه طلبه بعد از جامع المقدمات بايد فرا مى گرفت واشعار الفيه ابن مالك را حفظ مى كرد.

ابن حاجب غسّانی نیز اشعاری غیر مذهبی سرود. شیخ امری عابدی و ماتیاس مِنیمپالا از شاعران برجستهٔ سواحلی زبان در قرن بیستم‌اند. نویسندگانی مانند دیوید دیوا و عُمَر شریف، آثاری بر پایهٔ افسانه‌ها و اسطوره‌های سنتی شرق در این زبان آفریدند.