الوزراء و الکتاب

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] کتاب الوزراء و الکُتّاب، کتابی است به زبان عربی، تألیف ابوعبدالله محمد بن عبدوس جهشیاری، در معرفی وزیران و کاتبان از زمان رسول خدا تا اوایل خلافت مأمون عباسی.
نام این کتاب را، «أخبار الوزراء و الکتاب»، «اخبار الوزراء»، «تاریخ الوزراء»، «سیر الوزراء» و... نیز ضبط کرده اند. کتاب، در اصل چند مجلد بوده و به گفته برخی از منابع، با شرح حال عباس بن حسن جَرجَرائی (متوفی 296ق)، نخستین وزیر المقتدر، پایان یافته است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه ای به قلم محقق، دکتر حسن الزین، مقدمه ای به قلم مؤلف و 25 بخش، به تعداد خلفای روی کار آمده، از ابوبکر تا مأمون می باشد.
آنچه از کتاب، باقی مانده، بخش نخست آن است که تا اوایل خلافت مأمون (حک: 198 - 218ق) را در بر می گیرد. کتاب، با مقدمه ای آغاز می شود که درباره این مطالب است:
وضع کردن کتابت، آغاز نگارش عربی، طبقات مردم و دبیران، تأسیس دیوان ها، نامه های پادشاهان ایران به کارگزاران خود، دیوان ها و دبیران ایرانی و پایگاه دبیران، اختلاف طبقات بر اساس پوشاک، نظام مالیاتی ساسانیان، نمونه ای از رهنمودهای پادشاهان ایران به دبیران و وزیران خویش و سفارش های ارسطو به اسکندر.
[ویکی نور] الوزراء و الکتّاب. کتاب الوزراء و الکُتّاب، کتابی است به زبان عربی، تألیف ابو عبد الله محمد بن عبدوس جهشیاری، در معرفی وزیران و کاتبان از زمان رسول خدا تا اوایل خلافت مأمون عباسی.
نام این کتاب را، «أخبار الوزراء و الکتاب»، «اخبار الوزراء»، «تاریخ الوزراء»، «سیر الوزراء» و... نیز ضبط کرده اند. کتاب، در اصل چند مجلد بوده و به گفته برخی از منابع، با شرح حال عباس بن حسن جَرجَرائی(متوفی 296ق)، نخستین وزیر المقتدر، پایان یافته است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه ای به قلم محقق، دکتر حسن الزین، مقدمه ای به قلم مؤلف و 25 بخش، به تعداد خلفای روی کار آمده، از ابو بکر تا مأمون می باشد.
آنچه از کتاب، باقی مانده، بخش نخست آن است که تا اوایل خلافت مأمون(حک: 198 - 218ق) را در بر می گیرد. کتاب، با مقدمه ای آغاز می شود که در باره این مطالب است:
وضع کردن کتابت، آغاز نگارش عربی، طبقات مردم و دبیران، تأسیس دیوان ها، نامه های پادشاهان ایران به کارگزاران خود، دیوان ها و دبیران ایرانی و پایگاه دبیران، اختلاف طبقات بر اساس پوشاک، نظام مالیاتی ساسانیان، نمونه ای از رهنمودهای پادشاهان ایران به دبیران و وزیران خویش و سفارش های ارسطو به اسکندر.

جمله سازی با الوزراء و الکتاب

در کتاب‌های کهن، زندگی‌نامه‌ای که در خور این شخصیت مشهور باشد، نیامده‌است و نیز تا چندی دو اثر عمده که در واقع تنها منابع مفید دربارهٔ اوست و با اندکی تفصیل به شرح گوشه‌هایی از زندگی اجتماعی و کشمکش‌های سیاسی او پرداخته‌اند، در دسترس نخستین محققان نبود. این دو اثر، عبارتند از انساب الاشراف اثر بُلاذَری و الوزراء و الکتاب اثر جهشیاری. گزارش ابن اعثم با آن که بر جهشیاری مقدم است، به سودمندی این دو منبع نیست. با این همه بخش اعظم روایات این دو کتاب، با انشایی متفاوت و اندکی اختلاف در وفیات الاعیان اثر ابن خلکان گرد آمده‌است و مؤلفان پسین‌تر که کمابیش همیشه از او استفاده کرده‌اند، هرچند در این بخش از روایات از جادهٔ صواب دور نیافتاده‌اند، اما در بیان جزئیات و ربط حوادث به یکدیگر دچار سرگردانی شده‌اند. نمونهٔ بارز این نقص را در کار گابریلی می‌توان دید. او که در ۱۹۳۱–۱۹۳۲ میلادی به تألیف مقاله‌اش مشغول بود، در درجهٔ نخست، از وفیات ابن‌خلکان استفاده کرد. سپس توده‌ای از روایات دستِ‌دومی را به کار گرفت، که بیشتر مشکوک و موردِبحث اند. پس از آن از آثار کسان دیگری چون ابن ندیم، ابن جوزی، صفدی، ابوالفرج اصفهانی، و ابن قتیبه بهره جست. در ۱۹۵۴ میلادی دومینیک سورده که دو منبع اساسی مذکور را یافته‌بود، به تکمیل مقالهٔ گابریلی پرداخت و نظر به توجهی که به مسائل تاریخی داشت، توانست از این دو منبع و برخی قراینِ تاریخی شرح حال نسبتاً روشنی از ابن مقفع به دست دهد.
کتاب‌های جغرافیایی که شامل بعضی از آگاهی‌ها در زمینه تقسیمات اداری پیش از اسلام است و نیز وضع دیوان و امور محلی است. مهم‌ترین اینها متن‌های جغرافیایی عربی ابن خردادبه و اصطخری و ابن حوقل است و یعقوبی و ابن فقیه و همدانی و مقدسی و ابن رسته و حدودالعالم با جغرافیای فارسی یا فارس‌نامه ابن بلخی است. آثاری مانند مفاتیح العلوم خوارزمی و کتاب الوزراء و الکتاب جهشیاری نیز دارای بعضی مطالب مربوط به دیوان و خراج دستگاه ساسانی هستند. سرانجام باید از تاریخ‌های محلی نام برد مانند تاریخ قم و تاریخ سیستان و تاریخ طبرستان که غالباً حاوی آگاهی‌هایی در زمینه امور محلی هستند به ویژه در رویدادهای دوران اخیر ساسانیان و آغاز فرمانروایی عرب در بخش‌های جداگانه.
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم
فال تاروت فال تاروت فال اوراکل فال اوراکل فال مارگاریتا فال مارگاریتا فال عشقی فال عشقی