نائله

( نائلة ) نائلة. [ ءِ ل َ ] ( اِخ ) اسم صنم ذکر مع الاساف لانها متلازمان. ( معجم البلدان ). نام بتی است. ( آنندراج ). نام زنی و بت. ( منتهی الارب ). نام بتی در مَروَه بوده. ( مفاتیح ). یکی از بت های قریش. ( المنجد ). مؤلف امتاع الاسماع آرد: اساف و نایله، دو بت اند از بتان مشرکان که به مکه بودند. ( امتاع الاسماع ص 240 و 360 ) و نیز نویسد: در پیرامون خانه کعبه 360 بت بوده از آن جمله اساف و نائله. ( از امتاع الاسماع ص 383 ). و نیز آرد که ابوسفیان سر خود را نزد اساف و نائله بتراشید و برای آن دو بت قربانی کرد و سر آن دو را بخون مسح نمود و گفت تا بمیرم شما را پرستش خواهم کرد چنانکه پدرم کرد. ( امتاع الاسماع ). اساف و نائله نیز از بت های مکه ودو قطعه سنگ بوده در محل زمزم که قریش نزد آنها قربانی میکرده اند. ( تاریخ اسلام ص 36 ). دو صنم قریش... که آنها را اساف و نایله نام بود. ( حبیب السیر ج 1 ص 287 ). طایفه ای گفته اند که موجب عبادت اصنام در میان ذریت اسماعیل علیه السلام آن شد که اساف و نایله که مردی و زنی بودند از بنی جرهم بواسطه کمال شرارت نفس واشتعال نایره شهوت در نفس خانه کعبه با هم مباشرت نمودند و جبار شدیدالانتقام هر دو را سنگ گردانیده مردم آن دو جسد سنگین را از بیت اﷲ بیرون آوردند، اساف را بر سر کوه صفا و نایله را بر مروه نصب کردند و به مرور ایام شهور و اعوام ساکنان مکه مبارکه به پرستش آنها مشغول گشتند و به اعتقاد زمره ای آنکه نخست شخصی که... مردم را به عبادت اساف و نایله مأمور گردانید عمروبن طی خزاعی بود. ( حبیب السیر ج 1 ص 57 ).
نائله. [ ءِ ل َ ] ( اِخ ) دختر فرافصه [ف َ ] از بزرگان قبیله کلبیه و نصرانی مذهب بود. به دین اسلام و همسری عثمان درآمد و تا پایان عمر به شوهر خود وفادار ماند. هنگامی که مسلمانان بر عثمان شوریدند وی نزد شوی خویش بود و از بریدن سر عثمان جلوگیری کرد. پس از مرگ عثمان به دعوتهای خواستگاران خویشتن جواب رد داد. مؤلف حبیب السیر می نویسد: نایله بنت الفرافصه... عورتی عاقله و زوجه امیرالمؤمنین عثمان بود. ( حبیب السیر ج 1 ص 512 ). فرافصة ابانائله امراءة عثمان. ( عیون الاخبار ج 3 ص 298 ). بنت فرافصة [ از اشراف قبیله کلب ] بن الاحوص بن عمروبن ثعلبه، و همسر عثمان بن عفان خلیفه سوم مسلمانان. ( عقدالفرید ج 3 ص 321 ). تماضر همسر عبدالرحمان بن عوف، عثمان را گفت: مرادختر عم زیباروی خوش خوی پریرخسار هوشمندی است، میل داری با او ازدواج کنی ؟ عثمان پذیرفت و نائله دختر فرافصه کلبیه را به زنی گرفت... و چون بر او درآمد پرسید: لعلک تکرهین ما ترین من شیبی ؟ نائله گفت: واﷲ یا امیرالمؤمنین، انی من نسوة احب ازواجهن الیهن الکهل. عثمان گفت: انی قد جزت الکهول و اناشیخ. جوابداد اذهبت شبابک مع رسول اﷲ صلی اﷲ علیه و سلم فی خیر ماذهبت فیه الاعمار. ( عقدالفرید ج 7 صص 99-100 ). کسانی که بر عثمان شوریده بودند، او را کشتند و چون برای بریدن و بردن سرش به خانه او درآمدند، دو تن از زنان عثمان، نائله بنت فرافصه و رملةابنة شیبةبن ربیعه، خودرا روی نعش او افکندند. مردان بناچار او را واگذاشتند و برگشتند. ( عقدالفرید ج 5 ص 43 ). چون شورشیان به خانه عثمان ریختند بجز نائله بنت فرافصه کسی نزد او نبود. ( عقدالفرید ج 5 ص 47 ). آنگاه سودان بن حمران اصحبی، تیغی بر آن جناب [ عثمان بن عفان ] حواله کرد تا کارش به اتمام رساند و منکوحه عثمان رضی اﷲ عنه، نایله خود را حایل ساخته شمشیر بر پنجه او آمد و بعضی از انگشتان مقطوع گشت. ( حبیب السیر ج 1 ص 515 ). پس از قتل عثمان، نائله همسر او نامه ای به معاویه نوشت و آن را با پیراهن خون آلود عثمان، به دست نعمان بن بشیر نزد معاویه فرستاد و او را به خونخواهی عثمان، تحریض کرد. ( عقدالفرید ج 5 ص 56 و 57 ). و معاویه میفرمود که در ایام جمعه پیراهن خون آلود امیرالمؤمنین عثمان رابا انگشتان مقطوع نایله بمسجد جامع دمشق می بردند. ( حبیب السیر ج 1 ص 537 ). نائله زنی شاعره بوده است و به نقل صاحب عیون الاخبار این اشعار را هنگام جدائی از قبیله خود خطاب به برادرش ضب سروده است: