مسجد خیف

مسجد خیف. [ م َ ج ِ دِ خ َ ] ( اِخ ) مسجد الخیف در منی: مسجد خیف هم بطرف غربی مسجدالحرام است. ( نزهةالقلوب ج 3 ص 8 ). چون آفتاب طلوع کند به مِنی ̍ روند و حاج آنجا قربان کنند و مسجدی بزرگ است آنجا که آن مسجد را خیف گویند. ( سفرنامه ناصرخسرو چ دبیرسیاقی ص 139 ).

[ویکی فقه] مسجد خیف، مهمترین مسجد در منطقه منا است.
درباره فلسفه پیدایش آن مسجد، روایت جالبی وجود دارد. می دانیم که در سال پنجم هجرت، مشرکان مکه به تحریک یهودیان، پیمان اتحادی را با برخی از قبایل عرب امضا کردند تا به مدینه حمله کنند و ریشه اسلام را از اساس بر کنند. محلی که آنان برای امضای این پیمان انتخاب کردند، جایی بود که بعدها مسجد خیف در آنجا بنا گردید. این بدان معنی است که در محل پیمان مشرکان بر ضدّ اسلام، مسجدی بنا شد تا شکست اتحاد قریش با قبایل عرب را یادگار باشد.
معنای خیف
خَیْف به محلی گویند که از شدت کوهستانی بودن آن کاسته شده؛ اما هنوز به صورت دشت در نیامده است. دامنه کوه صفائح چنین وضعیتی دارد و مسجد خَیْف در همین جا ساخته شده است.
مسجد خیف محل خطبه پیامبر در حجه الوداع
بر اساس برخی روایات، مسجد خَیف شاهد خطبه مهم رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در حَجّة الوداع بوده است که متن آن خطبه در روایات نقل شده است 
تاکید به خواندن نماز در مسجد خیف
...
[ویکی شیعه] مسجد خَیْف مهمترین مسجد سرزمین منا در مکه است که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده و یکی از خطبه های حجة الوداع را در آن ایراد کرده است. از این مسجد در دعای سمات نیز یاد شده است. امروزه این مسجد در ۲۵ هزار مترمربع مساحت بازسازی شده و تنها در ایام حج به روی نمازگزاران باز است.
خَیف (به فتح اول و سکون یاء): در لغت به دامنه کوه یا زمینی گفته می شود که میان دو کوه بوده یا از زمین های همجوار خود بلندتر باشد. به همین دلیل به مسجدی که در دامنه کوه صفائح(صابح) مِنا ساخته شده مسجد خیف گفته می شود.
در حدیثی از امام باقر(ع)، هفتصد پیامبر و در حدیثی دیگر هزار پیامبر در این مسجد نماز گزارده اند. در برخی روایات اهل سنت، این تعداد ۷۰ نفر ذکر شده است. پیامبر اسلام نیز در این مسجد نماز خوانده و یکی از خطبه های ایشان در حجة الوداع در این مسجد ایراد شده است.
[ویکی اهل البیت] مسجد خیف، مهمترین مساجد منا به شمار می رود.
خَیْف (به فتح اول و سکون یاء): در لغت به معنای جای فروتر از درشتی کوه و بلندتر از مسیل آب است. نام مسجد خیف در منا از همین معنا گرفته شده است. اقوال دیگری نیز در این باره گفته شده است. خَیف نامی است که به جاهای زیادی اضافه می شود و مشهورترین خیف ها یکی خَیْف منا است که مسجد آن به نام مسجد خیف شهرت دارد. گفته اند: خیف منا همان خیف بنی کنانه است و دیگری خیف نوح است که در راه مدینه به بدر قرار دارد.
خَیْف به محلی گویند که از شدت کوهستانی بودن آن کاسته شده؛ اما هنوز به صورت دشت درنیامده است. چنین منطقه ای در دامنه کوه صفایح قرار گرفته و مسجد خَیف در همین جا ساخته شده است.
درباره محل و فلسفه پیدایش آن، روایت جالب توجهی وجود دارد. می دانیم که در سال پنجم هجرت، مشرکان مکه به تحریک یهودیان، پیمان اتحادی را با برخی از قبایل عرب امضا کردند تا به مدینه حمله کنند و ریشه اسلام را از اساس برکنند.
محلی که آنان برای امضای این پیمان انتخاب کردند، جایی بود که بعدها مسجد خیف در آنجا بنا گردید. این بدان معنا است که در محلی که مشرکان پیمان ضد اسلام بستند، مسجدی بنا شد که تا ابد شکست اتحاد قریش با قبایل عرب را فریاد کند. همچنین خیف به زمینی گفته می شود که اطرافش مَسیل و بلندتر از وادی باشد و در عین حال میان دو کوه قرار گیرد.
مسجد خیف شاهد خطبه مهم رسول خدا صلی الله علیه و آله در حجة الوداع بوده که در روایات متن آن خطبه نقل شده است. به علاوه در روایات پیشوایان معصوم علیهم السلام آمده است کسی که در منا است تا می تواند نمازهایش را در مسجد خیف بخواند؛ چرا که در آن هفتاد پیامبر صلی الله علیه و آله نماز خوانده اند. در نقلی هم آمده است که مسجد خیف مدفن آدم علیه السلام است.
امام صادق علیه السلام فرمود: در مسجد خیف که مسجدی در منا است، نماز بگزارید. مسجد (محل نماز) رسول خدا صلی الله علیه و آله در زمان حیاتشان نزدیک مناره مسجد به سمت قبله و چپ و راست آن تا سی ذراع بوده است... اگر توانستید در آنجا نماز بخوانید، چنین کنید که هزار پیامبر صلی الله علیه و آله در آنجا نماز خوانده اند.
امام صادق علیه السلام فرمود: «هفتصد پیامبر در مسجد خیف نماز خوانده اند».