کلمهی «گله داری» در فارسی به معنای نگهداری، پرورش و مدیریت گلهی دامها، مانند گوسفند، بز، گاو یا شتر است. این واژه از دو جزء «گله» به معنای گروهی از دامها و «داری» به معنای داشتن و مدیریت کردن تشکیل شده است. «گله داری» یکی از مشاغل سنتی و قدیمی در بسیاری از مناطق روستایی و عشایری ایران به شمار میرود و نقشی مهم در تولید گوشت، شیر، پشم و دیگر فرآوردههای دامی دارد. این فعالیت معمولاً شامل مراقبت از دامها، تأمین خوراک، حفاظت در برابر حیوانات وحشی، جابهجایی در مسیرهای ییلاق و قشلاق و رسیدگی به بیماریهای دامی است. گله داری علاوه بر جنبه اقتصادی، بخشی از فرهنگ و سبک زندگی عشایر و دامداران محسوب میشود و نیازمند تجربه، مهارت، آشنایی با رفتار دامها و توانایی مدیریت شرایط محیطی است. گله داری در برخی مناطق همراه با کوچنشینی انجام میشود و ارتباط مستقیمی با اقلیم و منابع طبیعی دارد.
گله داری
لغت نامه دهخدا
به شتربانی و گله داری
کردی آهستگی و هشیاری.نظامی ( هفت پیکر ص 28 ).... گله داری در ایران بر دو قسم است: یکی آنکه در قراء و قصبات مالکان و زارعان مقداری گوسفند و بز و میش نگاه میدارند و فوائد حاصل از آن به مصرف احتیاجات شخصی آنها می رسد و نمی توانند به خارج بدهند و فقط از شیر و روغن یا گوشت و پشم آنها برای حوائج ضروری خود استفاده می کنند. این گله های کوچک و معدود را هنگام تابستان در مزارع و مراتع اطراف و نزدیک می چرانند و در زمستان در طویله های مخصوص نگاه میدارند و به آنها علوفه خشک میدهند. و دیگری که مهمتر از اولی است قسمت گله داری ایلات و غیره میباشد که گله های بزرگ نگاهداری می کنند و همیشه با خود به ییلاق و قشلاق می برند و از فوائدآن استفاده کلی می کنند.
فوائد حاصل از گوسفند از این قرار است: 1- گوشت. 2- پشم، که برای قالیبافی و پارچه های مختلف در داخله به کار میرود. 3- مواد لبنی، روغن. 4- کود. 5 - پوست بره و گوسفند و روده و شاخ آنها که تجارت مهمی را تشکیل می دهد. ناحیه بختیاری از نقاط گوسفندخیزی است که مقدار زیادی به اطراف می فرستد. گوسفندهای این ناحیه عظیم الجثه و دنبه های آنها بزرگ و بواسطه شکاف وسط به دو قسمت تقسیم میشود. اما با همه بزرگی محصول گوشت آنها بطور متوسط 40 درصد و پشم آن خشن و دردرجه سوم قرار گرفته است. گوسفندهای لرستان نیز مثل بختیاری است، با این فرق که دنبه های کوچک دارند و پشم آن در درجه دوم است. محال خمسه دارای گوسفندهای فراوان و بزرگ میباشد. پس از آن گوسفند افشار نیز مهم است و مقدار زیادی برای نقاط مختلف میفرستد. از کردستان و گروس هم گوسفند زیاد به نقاط دیگر فرستاده میشود. از حیث پشم و گوشت در ردیف دوم میباشد. گوسفند خراسان دارای دنبه های کوچک و شبیه به زل است. و پشم آنها را نسبت به پشم سایر گوسفندهای ایران، میتوان در ردیف اول محسوب داشت... مرغز که از نژاد ( آنگرا )و دارای پشم ابریشمین است، در کردستان ( مریوان، بانه و سقز ) فراوان است و پشم آنها به مصرف پستک و عبا و یا پونچی و سایر پارچه های قیمتی میرسد... ( از جغرافیای اقتصادی مسعود کیهان صص 182-184 ).
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
دانشنامه آزاد فارسی
از طوایف لر ناحیۀ گله دار، در جنوب فارس. اینان در دورۀ صفویه از ایلات کهگیلویه جدا شدند و در میانۀ قرن ۱۱ق به رهبری ملا فریدون لر به ناحیۀ فال (نام پیشین بلوک گله داری) رفتند و چون گله و مواشی بسیار داشتند به گله داری شهرت یافتند. این مردم در جریان معاشرت و مجاورت با سنیان سواحل خلیج فارس به تدریج پیرو مذهب شافعی شدند. ریاست گله داری ها تا انقراض قاجاریه با اولاد ملا فریدون لر بود. گله داری ها در ۱۲۰۲ق بر علیه جعفرخان زند سر به شورش برداشتند و باقرخان، سرکردۀ آنان، از بیم مجازات به حرم شاه چراغ در شیراز پناه برد. محمدطاهرخان گله داری، در ۱۲۹۶ق به سبب همکاری با شیخ مذکور، خان آل نسور، حاکم شورشی بندر کنگان، اعدام شد.
جمله سازی با گله داری
در گذشته خرت به منظور سازماندهی گله داری گاو در منطقه خود، لیگالو مخصوص به خود را داشت. روستای لا بارسلا در سال 1609 و فونتانالز در زمان ماکی ها اسپانیایی در اواسط قرن بیستم متروک شد.
در این جشن گوسفندان نر زیبا و از نژاد اصیل قوچ سنگسری را آذین میکنند و در فضایی وسیع رهایشان میکنند. آنگاه انار را بر شاخ شان میکوبند تا تکهتکه شود و بعد آنها را رها میکنند تا در گله ازدیاد نسل کنند. فلسفه تکهتکه شدن انار همانا ازدیاد بیش از پیش نسل در دامهای سنگسری است. همچنین شب نرون پایان سال حساب و کتاب گله داری است.
نوسنگی آرسامیک در مهرگره از ۷۰۰۰ تا ۵۵۰۰ سال قبل از میلاد و نوسنگی سرامیکی نیز در این مکان تا ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد ادامه داشتهاست و با اوایل عصر برنز ترکیب میشود. مهرگره یکی از قدیمیترین مکانهایی است که شواهد کشاورزی و گله داری در شبه قاره هند را در خود جای دادهاست.
