گلابتون

گلابتون. [ گ ُ ] ( اِ ) ابریشم غاژکرده و به صورت پنبه محلوج درآمده. ( یادداشت به خط مؤلف ). رشته زر و سیم. ( ناظم الاطباء ): و کیف جیب به ریسمان زر رشته که آنرا گلابتون نیز خوانند. ( دیوان نظام قاری ص 155 ). طلایی باشدکه از حدیده کشیده به هیأت ریسمانهای باریک ساخته باشند و آنرا اکنون در ایران گلابتون گویند. ( حاشیه چهارمقاله چ معین ص 35 از یادداشتهای محمد قزوینی ).
- امثال:
یک پسر کاکل زری و یک دختر گیس گلابتونی.

(گُ بَ ) (اِ. ) گل های برجسته که با رشته های طلا یا نقره روی پارچه می دوزند.

۱. گل های برجسته که با رشته های نقره یا طلا در روی پارچه می دوزند.
۲. نخ های زرین یا سیمین که در گلابتون دوزی به کار می رود.

گلهای برجسته که بارشته های نقره یاطلادرروی پارچه میدوزند
( اسم ) ۱ - طلایی باشد که از حدیده کشیده بهیات ریسمانهای باریک ساخته باشند رشت. باریک زر و سیم. ۲ - نخهای ابریشمی زرین و سیمین.

اسم: گلابتون (دختر) (فارسی) (تلفظ: golābe (a) tun) (فارسی: گلابتون) (انگلیسی: golabetun)
معنی: نقش برجسته با رشته های نقره و طلا روی پارچه، ( در صنایع دستی ) رشته های نازک طلا و نقره ( امروزه اغلب اکلیلی به رنگ طلا یا نقره ) که همراه تارهای ابریشم در زری بافی به کار می رود، گل های برجسته از رشته های طلا و نقره که روی پارچه می دوزند، ابریشم بافته ای به رنگ مو همراه با منگوله که به دنباله ی گیس می بندند، رشته های نازک طلا و نقره که همره تارهای ابریشم در زری بافی به کار می رود

در فرش یا دیگر بافته ها، تار یا پود ابریشم که رشتۀ نازکی از طلا یا نقره به دور آن پیچیده شده است. در یکی از انواع زری بافی و در گلدوزی روی پارچه ها به خصوص پوشش قبرها و نیز فرش های گران بهای دورۀ صفوی و پس از آن استفاده شده است.

گل‌های برجسته که با رشته‌های طلا یا نقره روی پارچه می‌دوزند.

💡 ده‌یک‌دوزی گونه‌ای رودوزی است که در آن از نخ گلابتون استفاده می‌شود و به جای گذراندن نخ و سوزن از یک نقطه ده بار این عمل تکرار می‌شود. نقش‌های ده یک دوزی از انواع گل‌ها و بوته‌ها و شکل‌های هندسی تشکیل می‌شود. این هنر در اصفهان و قزوین رایج بوده و بیشتر روی مخمل سبز سیر یا مشکی دست باف انجام می‌گیرد.