خزرها

خزرها

خزرها مردمانی ترک‌زبان و نیمه‌کوچ‌نشین بودند که در اواخر قرن ششم میلادی یک امپراتوری تجاری بزرگ را در منطقه‌ای که شامل بخش‌های جنوب شرقی اروپا، روسیه، جنوب اوکراین، کریمه و قزاقستان می‌شد، تشکیل دادند. این امپراتوری به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز بازرگانی در اوایل قرون وسطی شناخته می‌شد و نقش کلیدی در تجارت جاده ابریشم ایفا کرد.

خزرها از خاقانات غربی ترک جدا شدند و از سده ششم تا دهم میلادی بر سرزمین‌هایی از پایین دست رود ولگا تا کرانه‌های شرقی دریای سیاه و شمال قفقاز حکمرانی کردند. اقتصاد خزرستان به شدت وابسته به تجارت و مالیات از کاروان‌های تجاری بود، و آن‌ها به عنوان تاجران بزرگ برده، اسیران را به بازارهای مسلمانان عرضه می‌کردند.

در قرن هفتم، خزرها از امپراتوری ترکان مستقل شدند و با پیشروی اعراب مسلمان به شمال قفقاز مواجه شدند. پس از چندین جنگ، آن‌ها موفق شدند تا حدودی از گسترش اعراب جلوگیری کنند و در سال ۷۳۷ پایتخت خود را به شهر آتیل در نزدیکی دلتای ولگا منتقل کردند. خزرها همسایه خلافت عباسی و امپراتوری روم شرقی بودند و تأثیر زیادی بر تاریخ منطقه داشتند.

دانشنامه آزاد فارسی

خَزَرْها
رجوع شود به:خزران

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خزرها، قبایلی نیمه کوچ نشین با منشأ احتمالا ترکی و پیرو آیین یهود، ساکن مناطق میان دربند تا ساحل ولگا.
آنان از ۳۰ تا ۳۵۴ حکومت قدرتمندی «خاقانات» تشکیل دادند که بر مناطقی وسیع از جنوب روسیه، کریمه، مشرق اوکراین، بخش اعظمی از قفقاز و سواحل غربی و شمال غربی دریای خزر حکومت می کرد. آنها را به ترکی سَبِیر، به فارسی خزران و به عربی الخزر می نامیدند. خزرها در منابع چینی دوران باستان دولگاس «ترک نژاد» خوانده شده اند 
مفهوم واژه خزر
درباره مفهوم واژه خزر نظر واحدی وجود ندارد. برخی آن را به معنای صحراگرد یا کوچ نشین و برگرفته از ریشه ترکی گَز «گردیدن، گردش کردن» دانسته اند و برخی دیگر واژه مجاری هوسار و روسی قزاق، به معنای سواره نظام، را مشتق از کلمه خزر ذکر کرده اند. خزرها را همچون دیگر ترکان از نسل یافث بن نوح دانسته اند، اما شباهتی به ترکان ندارند. گروهی از ایشان با موهایی سیاه قراخزر نام گرفته اند و دسته دیگر، پوستی روشن و سفید دارند. 
پیشینه خزرها
زمان دقیق مهاجرت خزران به شمال قفقاز روشن نیست. موسی خورنی از حضور خزرها در سده دوم میلادی یاد کرده، اما دانلپ این نظر را به سبب نداشتن سند تاریخی رد کرده است. کستلر به نقل از پریسکوس، مورخ روم شرقی سده پنجم میلادی، خزرها را از جمله اقوام تابع هونها و متحد آن ها در برابر روم شرقی دانسته است. او همچنین با استناد به مطالب زکریا رهتور، تاریخ نگار سریانی سده ششم میلادی، از حضور خزرها در این زمان یاد کرده است.
حکومت ترکان غربی

خزرها
خزرها

جملاتی از کلمه خزرها

بر اساس برخی منابع، گنجه در سدهٔ هفتم میلادی میان ایرانیان، خزرها و اعراب دست‌به‌دست شد اما دچار تغییر نام نشد. منطقه‌ای که گنجه در آن واقع شده‌است از سدهٔ ۹ تا ۱۲ میلادی به ارّان معروف بود و جمعیت شهری آن عمدتاً به زبان فارسی صحبت می‌کردند.
در روایت طبری فریدون سرزمین ترک‌ها و خزرها را به همراه چین به تور، روم و سرزمین اسلاوها و البورجان (گرجستان) را به سلم و مرکز جهان به نام کنارات (اوستایی: خورنیراثا) که ایران‌شهر است به ایرج می‌دهد.
تئوری قفقازی بودن ایل خزل و ارتباط آن با کازی کوموخ (لک‌ها) یا خزرها بر اساس کتاب مرآت البلدان مطرح می‌گردد که در آن آمده‌است:مسعودی مورخ گوید: انوشیروان در باب الابواب دیواری بنا کرده که طول آن چهل فرسنگ است و مقصودش منع طایفه سریر و خزل ولزگی بود که به ایران حمله نیاوردند.
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم