گیاهان متعلق به جنس Sisymbrium از خانواده شب بویان هستند. این گیاهان یک‌ساله بوده و عمدتاً دارای گلهای زرد، و گاهی سفید یا صورتی می‌باشند و میوه‌ای به شکل خورجین تولید می‌کنند. در گذشته، جوشانده این گیاه برای درمان اسهال‌های ساده، مشکلات خونی، ترشحات زنانه و به عنوان مدر در مواقع ورم بافت‌ها استفاده می‌شد. همچنین، دانه‌های آن به عنوان تب‌بر، کرم‌کش و برای کاهش التهاب کلیه مورد استفاده قرار می‌گرفت. در ایران، از دیرباز دانه این گیاه که به نام خاکشیر یا خاکشی شناخته میشود، به عنوان خنک‌کننده و ملین همراه با آب سرد یا به صورت شربت مصرف می‌شده است. این گیاه در اکثر نواحی ایران رشد می‌کند. خاکشیر ایرانی شامل گیاهان مختلفی از جنس Descurainia است که به همان خانواده شب بویان تعلق دارند و معمولاً به عنوان علف هرز در کنار مزارع و زمین‌های رها شده می‌رویند. دانه‌های لعاب‌دار این گیاه در طب سنتی ایران کاربرد دارند. همچنین، خاکشیر تلخ به گیاهان متعلق به جنس Erysimum از همان خانواده اشاره دارد.
خاکشیر
لغت نامه دهخدا
خاکشیر. ( اِ ) خاکشو. خاکشی. خوب گلان. خُبَّه. خَفَبج. شفترک. رجوع به خاکشور و خاکشی در این لغت نامه شود. خاکشیر گیاهی است خردو از نباتات کروسیفر، بوته آن بلند و در حدود نیم متر میباشد. دارای ساقه مستقیمی است که شاخه های فرعی از آن منشعب شده و برگهایش شبیه برگ ترب است و گلهای ریز زردش دور هم جمع شده دسته های متعدد تشکیل میدهد. میوه آن هم شبیه بمیوه ترب است یعنی غلافی است که دانه های تخمش در آن قرار گرفته و همین تخم خاکشیر است که بنام خاکشیر معروف است و در طب ایرانی مصرف میشود. ( از فرهنگ روستائی یا دائرة المعارف فلاحتی تقی بهرامی ص 485 و 486 ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. دانه های سرخ رنگ این گیاه که در غلاف نازکی جا دارد و به عنوان ملین استفاده می شود، خاکشی، خاکشو.
۳. جانوری ریز، سخت پوست، و سرخ رنگ شبیه دانۀ خاکشیر که در آب های شیرین راکد، مانند آب حوض و آب انبار یافت می شود و گاه ممکن است حامل میکروب باشد، توتو.
* خاکشیر یخ مال: شربتی که از شکر، یخ، و خاکشیر تهیه می شود.
