دواوین جمعِ واژه‌ی دیوان است که در زبان و متون کهن فارسی به‌کار رفته است. در معنای اداری و تاریخی، دواوین به ادارات، دفترها یا وزارتخانه‌های دوران گذشته اطلاق می‌شده که امور مالی، اداری و نظامی را سامان می‌داده‌اند. همچنین، در متون تاریخی از دواوین به‌عنوان دفترهای محاسباتیِ درآمد و هزینه‌های حکومتی یاد شده که ثبت مستغلات و مالیات در آن‌ها انجام می‌گرفته است.
در حوزه‌ی ادبیات، به مجموعه‌های شعر شاعران اشاره دارد که حاوی اشعار مدوّن و ترکیبات ادبی است. علم دواوین نیز دانشی تخصصی محسوب می‌شود که به بررسی اشعار از جنبه‌های گوناگونِ زبانی، ادبی و بلاغی می‌پردازد. این دانش شامل تحلیل ساختار نحوی، صرفی، معنایی و نیز درک ظرافت‌های ادبی و تناسب‌های موجود در ابیات فارسی و عربی است.
فایده‌های اصلی این علم عبارت‌اند از: کمک به درک متون کهن از طریق تسلط بر قواعد زبان عربی و فارسی، توانایی تحلیل معنای ابیات با توجه به ترکیب‌های واژگانی و اعراب آن‌ها، و همچنین به‌کارگیری اشعار مناسب در جایگاه‌های ادبی و فرهنگی. این دانش، پایه‌ای اساسی برای پژوهش در حوزۀ ادبیات کلاسیک و متون تاریخی به‌شمار می‌رود.