رمان

رُمان ( به فرانسوی: roman ) یک نوع داستان بلند است که در قالب نثر نوشته می شود و می تواند یک یا چند ژانر را در بر بگیرد. در سده ۱۸ ( میلادی ) کلمهٔ «رمان» بیشتر برای اشاره به قصّه های کوتاه در مورد عشق و توطئه به کار می رفت. اما در ۲۰۰ سال اخیر، رمان تبدیل به یکی از مهم ترین اشکال ادبی شده است. رمان را ژانر غالب در دوران مدرنیسم دانسته اند. 
رمان، یک واژه ی فرانسوی است، به معنای؛ داستانی که به نثر نوشته شود و شامل اتفاقات و حوادثی ناشی از تخیل یا خاطرات واقعی نویسنده باشد. رمان، موضوعیت و اقسامی متنوعی دارد، از جمله؛ رمان آموزشی که داستانی است شامل مطالب علمی، طبیعی و فلسفی، رمان پلیسی که داستانی حاکی از حوادث مربوط به دزدی، جنایت و کشف آن ها توسط کاراگاهان زبردست است، رمان تاریخی که داستانی است که اساس آن مبتنی بر وقایع تاریخی باشد و رمان عاشقانه که داستانی است که شالودهٔ آن بر عشق نهاده باشد. علاوه بر تخیلات، اتفاقات واقعی به وقوع پیوسته نیز می توانند قسمتی یا تمام محتوای یک رمان را تشکیل دهند، همانند بسیاری از رمان هایی که در حال حاضر توسط نویسندگان مختلفی بر اساس اتفاقات واقعی نوشته شده اند. 
رمان در زبان فارسی، مترادف نوول در زبان انگلیسی است. نوول به معنی نو، جدید، بدیع، رمان، داستان های کوتاه، کتاب داستان و داستان عشقی کوتاه آمده است. علت وارد شدن کلمهٔ رمان به جای کلمهٔ نوول به زبان فارسی را می توان در نزدیکی بیشتر ایرانیان متجدد و واردکنندهٔ محصولات فرهنگی به ایران، به زبان فرانسه دانست. 
در اصل کلمهٔ رمان، بیانگر زبان پیشین و عامیانهٔ فرانسویان بود که در مقابل زبان لاتین، زبان عالمانه و ادبی آن روزگار، قرار داشت. ضمناً به آثار ادبی منظوم از نوع داستان های تخیلی و ساختگی که به زبان رومیایی ( رمان ) کتاب شده بود نیز گفته می شود. نظیر رمان های حاوی اوضاع و احوال شوالیه ها یا رمان های سازگار و متناسب با نزاکت و تعلیم و تربیت. رمان در مورد همهٔ آن چیزهایی گفته می شود که مربوط به تمدن، هنر و مخصوصاً زبان های آن ردیف از کشورهایی است که از قرن پنجم تا قرن دوازدهم میلادی تحت سیطرهٔ مادی و معنوی رومی ها بودند. از میان زبان های رمان می توان فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، رومانیایی و پرتغالی را نام برد. در قرون وسطی رمان به زبان ادبی شمال فرانسه و از ۱۰۶۶ میلادی به زبان ادبی انگلستان نیز گفته می شده است. در نتیجه می توان گفت که از قرن ۱۲ میلادی به بعد، فرانسه شمالی و انگلستان زمینهٔ مساعدی را برای رشد و انتشار فرهنگ و تمدن فراهم آورده بودند که بیان ادبی دست اول آن زبان رمان و به صورت داستان سرایی و قصه گویی منظوم بود. بدین ترتیب نوع ادبی داستانی از آن جا که به زبان رمان نوشته می شود، به رمان معروف شد. در قرون وسطی داستان شهسوارانه مطلوب شمرده می شد ( از همان نوع داستان های عیاری فارسی ). در قرن شانزدهم فرانسوا رابله و سروانتس آن را به معنای کمابیش امروزی به کار بردند که در قرن هفدهم جا افتاد. سرانجام در قرن نوزدهم، رمان چه از نظر شمار آثار و چه از لحاظ زبان و ساختار، به اوج شکوفایی رسید. از این رو قرن نوزدهم را دورهٔ خاصی در تاریخ داستان نویسی در اروپا و مبدأ اشاعهٔ آن در نقاط دیگر جهان می شناسند. 
رمان (فیلم). «رمان» ( انگلیسی: Novel ( film ) ) یک فیلم است که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد.