چاقو به عنوان یک ابزار برنده، نقش مهمی در زندگی روزمره انسان‌ها دارد. این وسیله که شامل دو بخش اصلی، یعنی دسته و تیغه است، برای بریدن اشیا و مواد مختلف طراحی شده است. در متون دینی و فقهی نیز به مناسبت‌های مختلفی از جمله در بابهای صلات، حج، صید و ذبح، و همچنین در زمینه‌های مربوط به غذا و نوشیدنی‌ها مورد بحث قرار گرفته است. اهمیت این آلت در این متون به دلیل کارکردهای خاص آن در انجام مناسک عبادی و همچنین در تهیه و آماده‌سازی غذاهاست. به‌عبارتی، آن نه تنها ابزاری کارآمد برای فعالیت‌های روزمره به شمار می‌رود، بلکه در بسیاری از زمینه‌های معنوی و فرهنگی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. لذا درک صحیح از کاربرد و اهمیت آن می‌تواند در شناخت بهتر آداب و سنن مختلف مؤثر باشد.
چاقو
لغت نامه دهخدا
- امثال:
چاقو دسته خودش را نبرد؛ در مورد اینکه شخص خویشان و یاران خود را حمایت کند و به آنان آسیب و گزند نرساند.
صد تا چاقو میسازد که یکیش هم دسته ندارد؛ مثل است در مقام بیان دروغگویی کس. ( فرهنگ نظام ).
قول او و چاقوی جیب سگ؛ در مورد بدقولی و گزافه گویی اشخاص به کار رود.
چاقو. ( اِخ ) ده کوچکی است از بخش زرند شهرستان ساوه. سکنه 14 تن. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 1 ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
* چاقو انداختن: = * چاقو زدن
* چاقو خوردن: (مصدر لازم ) مورد اصابت چاقو قرار گرفتن.
* چاقو زدن: (مصدر لازم، مصدر متعدی ) با چاقو زخمی کردن.
* چاقو کشیدن: تهدید کردن با چاقو هنگام نزاع.
* چاقوی ضامن دار: نوعی چاقو با دکمه یا فنر که با فشار دادن آن تیغۀ چاقو از دسته خارج می شود.
فرهنگ فارسی
( اسم ) آلتی مرکب از تیغ. فولادین و دسته های چوبین و آن برای بریدن و تراشیدن بکار رود.
ده کوچکی است از بخش زرند شهرستان ساوه.
دانشنامه عمومی
کاردهای گوناگونی وجود دارند که برای کارکردهای گوناگون به کار می روند، مانند: کارد میوه خوری، غذاخوری، چاقوی حکاکی، گل کنی، دالبُرزنی، توپی کنی، ضامن دار و جز اینها.
ابزاری که برای تیز کردن لبهٔ چاقو به کار می رود، چاقوتیزکن نام دارد. استان زنجان از مراکز برجستهٔ چاقوسازی در ایران است. [ نیازمند منبع]
دربارهٔ ریشهٔ واژهٔ «چاقو» میان متخصصان واژه شناسی اتفاق نظر وجود ندارد. ویلهلم آیلرس معتقد است که این واژه برگرفته از /čāγūk*/ است و آن هم از / - čākū - ka*/ مأخوذ است و با «چاکِ» فارسی، به معنی «شکاف» و نیز به معنی «زدن» و «ضربه زدن» ریشهٔ مشترک دارد. اما گرهارد دورفر نوشته است که «چاقو» برگرفته از /čaqu/ در مغولی است. دورفر می نویسد که واژهٔ ترکیِ / - čaq/ به معنی «ضربه زدن»، «نیش زدن» و همچنین «گَزیدن»، برگرفته از مغولی است. توضیح: «چَک» به معنی «سیلی» نیز با «چاک» به معنی «ضربه زدن» و نیز با «چکش» هم ریشه است. جانی چِئونگ گفته است که ریشهٔ این واژه ها / - čak/ یا / - čag/ به معنی «زدن، ضربه زدن» است. آیلرس و شاپکا معتقدند که «چَکاچاک»، «چَکاچَک»، «چاکاچاک» و «چاک چاک»، که به معنی صدای گرز و به هم خوردنِ شمشیر و امثال آنهاست، با همین واژه ها مرتبط است. ظاهراً همهٔ واژه های اخیر نام آوا هستند.
چاقوی راجرز ( به انگلیسی: Rogers ) نام شرکت چاقوسازی ای در بریتانیا است که چاقویی به همین نام می سازد. این کمپانی در دوران پادشاهی قاجار و پهلوی در ایران دارای نمایندگی های کوچک و سازندگانی بوده است. [ پیوند مرده]
چاقو (فیلم ۲۰۱۴). چاقو ( به تامیلی: Kaththi ) فیلمی محصول سال ۲۰۱۴ و به کارگردانی ای آر موروگادوس است. در این فیلم بازیگرانی همچون ویجای، سامانتا روت پرابو، نیل نیتین موکش، توتا روی چادری، ساتیش و ای آر موروگادوس ایفای نقش کرده اند.
دانشنامه اسلامی
چاقو که از یک دسته و تیغه تشکیل می شود برای بریدن اشیا به کار می رود.
کاربرد چاقو در فقه
همراه داشتن چاقوی نجس و مانند آن، که ساتر عورت نیستند، بنابر قول گروهی در نماز اشکال ندارد. همراه داشتن سلاح برای مُحرم حرام است؛ لیکن همراه داشتن چاقوی کوچک که معمولاً مورد نیاز است، جایز می باشد. ذبح حیوان با آلتی تیز و برنده از جنس آهن، مانند چاقو صحیح است. مستحب است قبل از ذبح، چاقو تیز گردد تا حیوان کمتر آزار ببیند. در اینکه ذبح با چاقوی فلزی از غیر جنس آهن صحیح است یا نه، اختلاف است. از این رو، در صحّت ذبح با چاقوی استیل اختلاف است. پاره کردن نان با چاقو مکروه است.
[ویکی فقه] چاقو (قرآن). چاقو کارد کوچکی است که غالبا تیغه آن به دسته، تا می شود در مواردی در قرآن کریم از چاقو نام برده است.
داستان بریده شدن دستهای زنان مصر، به دست خودشان با چاقو در اثر دیدن جمال حیرت انگیز یوسف - علیه السلام- در سوره یوسف آمده است:فلما سمعت بمکرهن... و ءاتت کل وحدة منهن سکینـا وقالت اخرج علیهن فلما راینه اکبرنه وقطعن ایدیهن... «پس چون (همسر عزیز) از مکرشان اطلاع یافت نزد آنان (کسی) فرستاد و محفلی برایشان آماده ساخت و به هر یک از آنان ( میوه و) کاردی داد و (به یوسف) گفت بر آنان درآی پس چون (زنان) او را دیدند وی را بس شگرف یافتند و (از شدت هیجان) دستهای خود را بریدند و گفتند منزه است خدا این بشر نیست این جز فرشته ای بزرگوار نیست.»
← مکر زنان حیله گر مصر
در سوره یوسف آیه ۳۱ به استفاده از چاقو برای خوردن خوردنیها، در مصر باستان و عصر یوسف -علیه السلام- استفاده شده است:فلما سمعت بمکرهن... و ءاتت کل وحدة منهن سکینـا... «پس چون (همسر عزیز) از مکرشان اطلاع یافت نزد آنان (کسی) فرستاد و محفلی برایشان آماده ساخت و به هر یک از آنان ( میوه و) کاردی داد و (به یوسف) گفت بر آنان درآی پس چون (زنان) او را دیدند وی را بس شگرف یافتند و (از شدت هیجان) دستهای خود را بریدند و گفتند منزه است خدا این بشر نیست این جز فرشته ای بزرگوار نیست.»
استفاده از خوردنیها
ماجرای اعطای چاقو از سوی زلیخا به زنان دعوت شده، برای استفاده از خوردنیها در سوره یوسف بیان شده است:فلما سمعت بمکرهن ارسلت الیهن... وءاتت کل وحدة منهن سکینـا.
ویکی واژه
آلتی مرکب از تیغة فولادین که به دستهای وصل است و آن برای بریدن و تراشیدن به کار رود.؛~ی بی‌دسته ساختن کنایه از: کار ناتمام و بی‌ارزش کردن.
چاقو/چاکو ) با واژگانِ ( چَکو و چَکوش ( چَکُش ) ) نیز سنجیدنی است. به تاربرگِ واژه یِ ( چَکُش ) مراجعه کنید. واژه ( چاقو/چاکو ) برگرفته از واژه اوستایی ( اَکو ) به چمِ ( ابزارِ تیز و بُرنده ) است؛ چنانکه در رویه یِ 36 و 37 از نبیگِ ( فرهنگِ واژه های اوستا ) آمده است
جملاتی از کلمه چاقو
دست ستم و زبان بدگویان را با این چاقو ببرم انشاء الله
نبینی تو که بر نورس چناری نگارد کس به چاقو یادگاری
منت سبحه و دوست چاقو گرفت ز حسرت ترا درد پهلو گرفت
