عصمت

عصمت به معنای دوری از گناه و خطا است. این واژه معانی مختلفی دارد، از جمله پاکدامنی، پرهیز از گناه و خودداری. در باور شیعه، عصمت به معنای وجود یک ملکه در انسان معصوم است که او را از ارتکاب گناه و خطا بازمی‌دارد. خداوند به معصومان نوعی دانش و آگاهی عطا کرده است که به واسطه آن، از انجام گناه و خطا پرهیز می‌کنند. بنابراین، معصومان هیچ‌گونه گناهی، چه کوچک و چه بزرگ، مرتکب نمی‌شوند. عصمت به نوعی با علم مرتبط است و به همین دلیل، با اختیار و اراده انسان تضادی ندارد. نظرات مسلمانان درباره این واژه و معصومان متفاوت است. شیعیان دوازده‌ امامی بر این باورند که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و دوازده امام (علیهم السلام) به همراه حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) همگی معصوم هستند؛ در حالی که اهل سنت تنها پیامبر را معصوم می‌دانند. مسلمانان به عصمت تمامی پیامبران الهی اعتقاد دارند، اما در مورد نوع و چگونگی این مفهوم اختلاف نظر دارند. برخی از مسلمانان پیامبران را از دروغ معصوم می‌دانند، در حالی که گروهی دیگر معتقدند که این واژه از دروغ تنها در زمان تبلیغ وحی ضروری است. اعتقاد شیعه این است که پیامبران، دوازده امام (علیهم السلام) و حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) در تمام دوران زندگی خود از هرگونه گناه و خطا، چه عمدی و چه سهوی، پاک و مبرّا هستند. این واژه به معنای پرهیز و دوری از گناه و نافرمانی نسبت به خداوند است. اعتقاد به پاکدامنی پیامبران و امامان، که شامل گناهان عمدی و سهوی می‌شود، از اصول و باورهای شیعه به شمار می‌آید. در مورد این مفهوم این افراد در امور روزمره، بین علما اختلاف نظر وجود دارد. اعتقاد به حقانیت هر دینی و عمل بر اساس آموزه‌های آن، به اثبات پاکدامنی پیامبر آن دین وابسته است. در مباحث درون دینی، پاکدامنی پیامبران در دریافت و ابلاغ وحی با دلایل عقلی اثبات می‌شود، در حالی که این مفهوم در جنبه‌های عملی زندگی آنان بیشتر بر اساس دلایل نقلی استوار است. این واژه، به عنوان اسم مصدر از ریشه ع ص م، به معنای محفوظ ماندن، مصونیت از گناه و نگهداشتن نفس از خطا، به کار رفته و به عنوان وسیله بازداشتن و ابزار مصونیت شناخته می‌شود.