سنسکریت

در سال ۱۷۸۶، سر ویلیام جونز، قاضی انگلیسی دیوان عالی کلکته و متخصص برجسته واژه‌شناسی تطبیقی، در انجمن سلطنتی آسیایی بنگال دیدگاهی ارائه کرد که به نقطه عطفی در تاریخ مطالعات زبان‌های هندواروپایی تبدیل شد. او بر این باور بود که سانسکریت، صرف نظر از قدمتش، ساختاری پیچیده و پیشرفته دارد؛ به گونه‌ای که کامل‌تر از یونانی، غنی‌تر از لاتین و حتی پالوده‌تر از هر دو زبان مذکور است. با این حال، مشابهت‌هایی آشکار در ریشه‌های افعال و ساختارهای گرامری میان سانسکریت، یونانی و لاتین وجود دارد که نمی‌تواند نتیجه صرف اتفاق باشد. او نتیجه گرفت که این سه زبان منشأ مشترکی دارند و تحلیل دقیق‌تر نیز نشان می‌دهد که زبان‌های گوتی، سلتی و به ویژه فارسی باستان نیز چنین منشأ مشترکی با سانسکریت دارند. سانسکریت با برخورداری از ریشه‌های غنی افعال، نظامی پیچیده برای معلوم و مجهول بودن افعال دارد. همچنین این زبان سه زمان اصلی گذشته، حال و آینده را شامل می‌شود و جنس دستوری آن در هر سه شخص مفرد، تثنیه و جمع کاملاً قابل تمایز است. علاوه بر این، در زبان کلمات دارای هشت حالت دستور زبانی هستند که نشان‌دهنده عمق و دقت ساختارهای این زبان است.