درونمایه (Theme) به معنای ایدهی اصلی یا موضوعی است که یک اثر هنری (مانند فیلم، نمایش، موسیقی) بر اساس آن شکل میگیرد. به عبارت دیگر، درونمایه همان پیام یا مفهوم اصلیای است که هنرمند میخواهد از طریق اثر خود به مخاطب منتقل کند. این موضوع میتواند شامل طیف گستردهای از مفاهیم باشد؛ از مفاهیم بنیادین و انسانی مانند عشق، مرگ، و عدالت، گرفته تا ایدههای فلسفی و اجتماعی مانند آزادی، رستگاری، حقیقت، و معنای زندگی. هنرمند با استفاده از عناصر مختلف اثر هنری (مثل شخصیتها، داستان، نمادها، موسیقی، و...) سعی میکند تا این درونمایه را به شکلی جذاب و تاثیرگذار به مخاطب ارائه دهد و او را به تفکر و تأمل وامیدارد.
درونمایه
فرهنگستان زبان و ادب
ویکی واژه
جمله سازی با درونمایه
ابتهاج با اینکه در خانوادهای مرفه و سرشناس متولد شد بعدها همفکر تودهایها شد. هرچند هرگز به عضویت آن درنیامد. با این حال برخی از منتقدان گرایش ابتهاج به سوسیالیسم و حزب توده را باعث تقویت جنبهٔ شاعری او میدانند. با این وجود، در سالهای بعد اشعاری با درونمایههای عرفانی، اخلاقی و مناجات با خدا سرود که عدهای آنها را از نظر پرداخت زبانی به اشعار حافظ نزدیک میدانند.
فیهِ ما فیهِ یا مقالات مولانا، کتابی است به نثر فارسی اثر مولانا جلالالدین محمد بلخی (۶۰۴–۶۷۲ ق) با موضوع نقد و تفسیر عرفانی و شامل یادداشتهایی است که در طول سی سال از سخنان مولانا در مجالس فراهم آمدهاست. این سخنان توسط مریدان مولانا نوشته میشدهاست. نثر این کتاب ساده و روان است و درونمایهای از مطالب عرفانی دینی و اخلاقی دارد.
از ویژگیهای بارز قصاید اسیر، جلوهگری ارادت وی به محمد و امامان شیعهها است. از میان غالبهای شعری که وی در آنها طبعآزمایی کرده، تسلط وی در غزلسرایی نمایان است. از جمله مشخصات غزلیات اسیر، گرایش وی به استفاده از اوزان کوتاه و توجه به وحدت موضوع است. از ویژگیهای قصاید او میتوان به تجدید مطلع اشاره کرد. شاید به دلیل وجود همین ابیات مصرّع (علاوه بر تعداد ابیات) به قصیده بودن برخی اشعارش حکم کرد؛ زیرا درونمایهی قصاید وی بیشتر عشقی است.
شعر حِماسی در ادب پارسی، در برابر شعر غِنایی جای داشت؛ گونهای از شعر که در شعرِ عرب، ناشناخته و بهطور کاملْ ایرانی و نشانگر پیوستگی ادبیات پیش و پس از اسلام بود. درونمایههای پیوندی مانند بینش اخلاقی، پند و اندرز برپایهٔ خرد، ناپایداری این جهانی این پیوستگی را برقرار میکرد. اثرگذاری اسلام بر این درونمایهها بسیار کم بود و ریشههای ایرانی آنها کهن و ژرف بودند. حتی برخی درونمایههای شعر غنایی چون وصفِ طبیعت ریشه در ادب پیش از اسلام داشتند.