یاغی به معنای فردی است که رفتارهای سرکش و نافرمان را از خود نشان می‌دهد و به طور عمدی از دستورات یا قواعد پیروی نمی‌کند. یاغی می‌تواند به معنای شورشی یا مخالف نیز باشد و در برخی موارد به افرادی اشاره دارد که به دنبال تغییرات عمده در جامعه هستند.
یاغی
لغت نامه دهخدا
مطیعش را ز می پرباد گشتی
چو یاغی گشت بادش تیز دشتی.نظامی.این علم و ادراک را به دست تو میدهند می نگر که به که میدهند و از بهر چه میدهند از بهر آن تا با یاغی جنگی نه آنکه بر وی یاغی شوی. ( کتاب المعارف ). یکساعت چون توانائی یافتی یاغی شدی. ( کتاب المعارف ). در بادغیس به حدود رباط یاغی از لشکر یاغی معدودی چند یافتند. ( لباب الالباب ص 530 ). و دیگر آنکه آن جماعت از بلاد یاغی اند فرمود که هیچکس با من یاغی نیست. ( جهانگشای جوینی ).
ز آنکه انسان در غنا طاغی شود
همچو سیل خواب من یاغی شود.مولوی.حصار قلعه یاغی، به منجنیق مده
ببام قصربرافکن کمند گیسو را.سعدی.و حال یاغی شدن محمود شاه و اشیاع او و... عرضه داشتند. ( تاریخ غازانی ص 130 ). چون همواره بر گذر بود و توقف نمینمود. ( اسکندر ) بعد از غیبت او دیگر بار یاغی میشدند. ( تاریخ غازانی ص 349 ). معلوم شد که جمعی قزاونه که ایشان را در هزاره جهت آتابای در آورده بودند سر فتنه دارند و کنگاج کرده اند که یاغی شده مراجعت نمایند. ( تاریخ غازانی ص 28 ). اما بسبب آنکه با ولی نعمت خود یاغی شد مذموم زبانهای خاص و عام و ملوم لسانهای کرام و لئام گشت. ( تاریخ غازانی ص 44 ). و بعضی ولایات یاغی که نزدیک باشد. ( رشیدی ).
- یاغی طاغی؛ سرکش و نافرمان و طغیان کننده.
- || دشمن. ( ناظم الاطباء ): به خلاف آن یاغی طاغی که... نبخشم این ملک را مگر به خسیس ترین بندگان. ( گلستان سعدی ).
|| ( اِ ) زمین و ارض و خاک. ( ناظم الاطباء ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
( صفت ) ۱- نافرمان سرکش. ۲- دشمن. یاغی گری یاغیگری: ۱- دشمنی عداوت. ۲ - سرکشی.
جملاتی از کلمه یاغی
در حدود ۱۵۹۰ میلادی، قلعه استخر بنا به گزارش‌ها هنوز وضعیت خوبی داشت و مسکونی بود. مدتی بعد یک سردار یاغی صفوی به قلعه پناه برد. سپس شاه عباس صفوی (حک. ۱۵۸۸–۱۶۲۹) قلعه را محاصره و تخریب کرد. به گفته پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی که در سال ۱۶۲۱ از استخر دیدن کرد، این شهر ویران شده بود.
شاخ نهال رمحت، بر کنده بیخ یاغی سیل سحاب جودت افزوده آب سایل
گشته یاغی تا که ملک او بود عاقبت خود قلعه سلطانی شود
