یادگیری را می‌توان به عنوان تغییر تقریباً دائمی در رفتار تعریف کرد که نتیجه تمرین و تجربه است. تغییرات رفتاری ناشی از بلوغ یا شرایط موقتی مانند خستگی یا تأثیرات دارویی، در این دسته قرار نمی‌گیرند. یادگیری به طور کلی، فرآیندی تحول‌آفرین است که افراد را برای مواجهه با رویدادها و سازگاری با محیط آماده می‌سازد. این فرآیند در موقعیت‌های مختلف و در سطوح گوناگون زندگی حیوانات، از بازتاب‌های شرطی تا فرآیندهای پیچیده شناختی انسان‌ها، اتفاق می‌افتد. یادگیری دارای مفهومی بسیار وسیع است که در قالب‌های مختلفی مانند تغییرات، عادت‌شکنی، ایجاد علاقه، نگرش‌های جدید، درک ارزش‌ها و پیش‌داوری‌ها نمایان می‌شود. شیوه‌های ترکیب و به‌کارگیری اطلاعات در استدلال، تفکر، نظریه‌پردازی، حل مسائل، احساسات و تغییراتی که در کل شخصیت فرد ایجاد می‌شود، همگی از فرآیند این مفهوم نشأت می‌گیرند. این مفهوم فرآیندی است که در آن دانش، رفتارها، مهارت‌ها یا انتخاب‌های جدید یا موجود به ترتیب درک، تقویت و اصلاح می‌شوند. این فرآیند ممکن است به تغییرات قابل توجهی در ترکیب داده‌ها، عمق دانش، رویکرد یا رفتار نسبت به نوع و دامنه تجربیات منجر شود. توانایی این مفهوم نه تنها در انسان‌ها، بلکه در حیوانات، گیاهان و برخی ماشین‌ها نیز وجود دارد. روند آن در طول زمان به شکل هرم یادگیری پیش می‌رود. این فرآیند آنی نیست و بر اساس دانسته‌های قبلی شکل می‌گیرد. بنابراین، می‌توان گفت که به عنوان یک روند تعریف می‌شود که شامل مجموعه‌ای از دانش، روش‌های انجام کار و گزاره‌هایی بر مبنای واقعیت است. در نهایت، به تغییراتی منجر می‌شود که معمولاً پایدار و دائمی هستند.
یادگیری
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
یادگیری در انسان می تواند بخشی از فرایند تحصیل، توسعه فردی، و تمرینات باشد که ممکن است هدفمند یا به وسیله انگیزش انجام شود. یادگیریِ از طریق مطالعه، از روند خواندن ذهن متمرکز و هوشیار و از تأمل دقیق در مورد آنچه خوانده می شود حاصل می گردد. در ادامه، یادگیری از طریق استفاده از آموخته ها و جستجوی استفاده های احتمالی از آموخته ها است با اینحال این یک حکم کلی است و مطالعهٔ اینکه یادگیری چگونه رخ می دهد بخشی از روان شناسی تربیتی، عصب روان شناسی، تئوری آموزش و علوم پرورشی می باشد. یادگیری ممکن است در نتیجهٔ خوگیری یا شرطی شدن کلاسیک ( همان طور که در بسیاری از تیره های جنبندگان دیده شده است ) انجام شود یا اینکه می تواند نتیجهٔ کارهای پیچیده ای نظیر بازی ( که صرفاً در جنبندگان هوشمند دیده شده است ) باشد. یادگیری ممکن است خودآگاه یا ناخودآگاه انجام شود. یادگیری اینکه یک رویداد ناگوار، فرارناپذیر است و نمی شود از آن پیشگیری کرد درماندگی آموخته شده نامیده می شود. شواهدی وجود دارد که در انسان، در هنگام جنینی، یادگیری در ۳۲ هفته پس از باروری شروع می شود، که گویای این می تواند باشد که دستگاه عصبی مرکزی به اندازهٔ کافی توسعه یافته است و آماده است تا حافظه شروع به کار کند.
تعریف ارنست راپیکِت هیلگارد و مارکویز و جمعی از همکاران و روان شناسان از یادگیری اینگونه است: یادگیری عبارتست از تغییر نسبتاً پایدار در احساس، تفکر و رفتار فرد که بر اساس تجربه ایجاد شده باشد. رفتارگرایانی از قبیل جان واتسون و اسکینر که سرشت انسان را انعطاف پذیر می دانستند، معتقد بودند که در رشد، یادگیری نقش اصلی را ایفا می کند. چنان که آموزش اولیه می تواند صرف نظر از آنچه کودک از استعدادها، تمایلات، علاقه ها، توانایی ها، نژاد و اجداد به ارث برده، او را به هر نوع بزرگ سالی تبدیل کند. هرگنهان و السون ( ۲۰۰۵، ترجمهٔ سیف، ۱۳۸۵ ) گفته اند «یادگیری یکی از مهم ترین زمینه ها در روانشناسی امروز و در عین حال یکی از مشکل ترین مفاهیم برای تعریف کردن است». روان شناسی چون هانس، معتقد بودند آنچه که به نظر می رسد، تابع برنامه زیستی فطری است، می تواند تحت تأثیر رویدادهای محیطی قرار گیرد. مک گرا، دنیس، گزل و تامپسون معتقد بودند که یادگیری و تجربه در تفاوت های رشدی نقشی ندارند؛ با این حال پژوهش های اخیر نشان می دهند که تمرین یا تحریک بیش تر می تواند تا اندازه ای رفتارهای حرکتی را تسریع کند. هر یادگیری منجر به عملکرد نمی شود، چون افراد بسیاری از چیزها را می آموزند ولی امکان به کارگرفتن این آموخته ها برایشان پیش نمی آید.
دانشنامه اسلامی
یادگیری به طور کلی، فعالیتی دگرگون ساز است که افراد را برای مقابله با رویدادها و سازش با محیط آماده می سازد. یادگیری، در موقعیت های مختلف و در اکثر سطوح زندگی حیوانی از بازتاب های شرطی جانوران تا فرآیند های پیچیده شناختی افراد آدمی رخ می دهد. یادگیری در حقیقت دارای مفهموم بسیار گسترده ای است که در قالب های دگرگونی، عادت شکنی، ایجاد علاقه، نگرش های نو، درک ارزش و پیش داوری پدیدار می شود. شیوه ترکیب و کاربرد معلومات در استدلال، تفکر، نظریه پردازی، حل مساله، احساس و دگرگونی هایی که در کل شخصیت به وجود می آیند همه از یادگیری مایه می گیرند.
پارسا، محمد، روان شناسی یادگیری، تهران، انتشارات سخن، ۱۳۷۴، چاپ اول، ص۲۱.
عده ای از روان شناسان، یادگیری را چنین تعریف کرده اند: یادگیری، تغییری است که بر اثر تجربه یا آموزش در رفتار موجود زنده پدید می آید. در این تعریف، مهم ترین واژه ای که نظر را به خود جلب می کند واژه "تغییر" است. زیرا رفتار فرد در زمانی که چیزی نیاموخته با زمانی که آن چیز را آموخته است تفاوت دارد. واژه مهم دیگر در تعریف روان شناسان از یادگیری "رفتار" است. زیرا تغییر رفتار با تغییر ابعاد بدنی مانند طول، عرض، قد و وزن ارتباطی ندارد، بلکه بیشتر معلول یادگیری است نه دگرگونی های بدنی. برخی دیگر از روان شناسان نیز یادگیری را دگرگونی های نسبتا پایدار در توانایی، گرایش یا ظرفیت پاسخ دهی عنوان کرده اند. در این تعریف تاکید شده است که یادگیری پیش از تغییر رفتار پدید می آید.
پارسا، محمد، روان شناسی یادگیری، تهران، انتشارات سخن، ۱۳۷۴، چاپ اول، ص۲۴.
یادگیری دارای انواع مختلفی است که عبارتند از: خوگیری، شرطی شدن سنتی، شرطی شدن فعال و آن چه یادگیری مختلط خوانده می شود.
← خوگیری
...
جملاتی از کلمه یادگیری
ازین دانش ار یادگیری به دست که این راز در پردهٔ ایزدست
آنچه خودگیری‌اش به سالی یاد در دمی یادگیری از استاد
پیامی رسانید نزد پدر سخن یادگیری همه در بدر
