یک پدیدهٔ گرفتِ جزئی، هنگامی رخ میدهد که ماه، زمین و خورشید در یک امتداد قرار گیرند، اما این همترازی بهگونهای نباشد که یکی از اجرام بهطور کامل در سایهٔ جرم دیگر قرار بگیرد. در این شرایط، تنها بخشی از قرص ماه یا خورشید از دید ناظر زمینی پوشانده میشود و تاریکیِ کامل حاصل نمیگردد. این رویداد نجومی، برخلاف گرفتِ کامل، جلوهای کمشدتتر اما بسیار جذاب دارد که توجه بسیاری از منجمان و علاقهمندان به ستارهشناسی را به خود جلب میکند.
در مورد خورشیدگرفتگی جزئی، ماه میان زمین و خورشید قرار میگیرد، اما مرکز سایهٔ ماه (امبرا) به سطح زمین نمیرسد و تنها نیمسایه (پنامبرا) بخشی از سیارهٔ ما را تحت تأثیر قرار میدهد. در نتیجه، تنها قسمتی از قرص درخشان خورشید توسط ماه پنهان میشود و بهصورت یک هلال کمنور یا یک لکهٔ تیره در میآید. بهطور مشابه، در ماهگرفتگی جزئی، زمین دقیقاً میان ماه و خورشید قرار نمیگیرد و تنها بخشی از ماه از داخل سایهٔ زمین (امبرا) عبور میکند که باعث تیرهشدن قسمتی از سطح آن میشود.
رصد این پدیدهها، با رعایت کاملِ اصول ایمنی بهویژه در مورد خورشیدگرفتگی، فرصتی ارزشمند برای مطالعهٔ مکانیسم حرکات اجرام آسمانی و بررسی ویژگیهای فیزیکی آنها فراهم میآورد. این رویدادها نهتنها از منظر علمی حائز اهمیت هستند، بلکه در فرهنگهای مختلف نیز بهعنوان نمادها و نشانههایی خاص مورد توجه قرار گرفتهاند. بنابراین، مشاهده و ثبت دقیق گرفتهای جزئی، گامی مهم در راستای درک هرچه بیشتر قوانین حاکم بر کیهان به شمار میرود.