گاز در فیزیک، گاز به عنوان یکی از حالت‌های ماده شناخته میشود، مشابه هوا. در این حالت، مولکولها به طور پراکنده و تصادفی در فضای خالی حرکت میکنند و تمام حجم محفظه‌ای را که در آن قرار می‌گیرند، با هر شکل و اندازه‌ای، پر میکنند. در دمای معمولی، تعداد مولکول‌های موجود در هوای معادل حجم یک حبۀ قند به حدود ۳۰ هزار میلیارد می‌رسد و این مولکولها با سرعت متوسط ۵۰۰ متر بر ثانیه (۱۸۰۰ کیلومتر در ساعت) در حال حرکت هستند. برای تبدیل گاز به مایع، از فرآیند سرمایش استفاده میشود. این عمل باعث کاهش سرعت حرکت مولکولها میشود و به نیروهای جاذبه بین آنها اجازه میدهد که به یکدیگر متصل شوند.
گاز
لغت نامه دهخدا
گاز. ( اِ ) به هندی علف را گاز خوانند و بسیار باشد که پارسیان سین را به زا بدل کنند خواه از لغت خود، خواه از لغت دیگر، بلکه در عربی نیز اینگونه تبدیل آمده و این در اصل هندی گهاس است به های مخلوط التلفظ. چون تلفظ این ها درغیر هندی دشوار است آن «ها» را حذف کردند. ( آنندراج ) ( غیاث ). و به زبان هندی گاس خوانند. ( جهانگیری ).
چو پیله ز برگ خزان خورد گاز
همه تن شد انگشت و قی کرد باز.نظامی.|| علف چاروا. ( برهان ).
گاز. ( فرانسوی، اِ ) بخار. دم. جسمی هوایی که حجم و شکل معینی ندارد. صفت ممیزه آن خاصیت انبساط دائمی است. اگر به مایعی گرما بدهیم بتدریج انرژی و دامنه حرکت ذرات آن افزایش میباید. اگر انرژی بیش از میزان تأثیر نیروی ربایش ذرات مجاور باشد ملکولها ممکن است از منطقه خویش خارج شوند. فرض کنیم چنین ذره ای در سطح آزاد مایع باشد بمجرد خروج از مدار خویش از مایع خارج میشود و دیگر تحت تأثیر ربایش ملکولهای مجاور نیست. چنین ذره ای که دارای انرژی و سرعت آغازی است و تحت تأثیر نیرویی نمیباشد آزادانه به حرکت خود ادامه میدهد تا هنگامی که به مانعی برخورد کند ( جدار ظرف یا ذره دیگر ) و در نتیجه این برخوردامتداد و سرعتش تغییر یابد ولی در هر حال همچنان دارای حرکت است. اگر بتدریج به مایعی گرما دهیم ممکن است تمام ملکولها بطریقی که گفته شد بتدریج از سطح آزاد مایع خارج شوند و بالنتیجه مایع به بخار تبدیل یابد، آنگاه جسم در حالت موسوم به حالت گازی است. ملکولها آزادانه حرکت میکنند و در اثر برخورد به یکدیگر و یا برخورد به جدار ظرف پیوسته مسیر آنها تغییر میکند و بالنتیجه در تمام فضای موجود منتشر میشوند. چنین جسمی را گاز یا بخار مینامند. ( فیزیک ترمودینامیک تألیف دکتر ا. روشن ج 1 صص 80 - 81 ). سوختهای گازی:
1 - استیلن - از جمله گازهایی که برای تولید دمای زیاد به کار میرود گاز استلین است.
برای تهیه استلین آهک و زغال را در کوره حرارت میدهند. فعل و انفعال شیمیائی ذیل انجام میگیرد:CO + CaC2 = 3C + CaOکربور دوکلسیم که حاصل میشود آب را تجزیه میکند و استلین تولید میشود:
فرهنگ معین
(اِ. ) ۱ - قیچی، قیچی آهن بری. ۲ - ابزاری آهنی مانند انبر که با آن میخ را از جایی که در آن فرو رفته است بیرون می کشند. ۳ - دندان.
(اِ. ) علف، علف چاروا.
(اِ. ) گاژ، گاه.
[ فر. ] (اِ. ) بخار، ماده ای بی شکل، سیُال و قابل گسترش.
فرهنگ عمید
۱. فروبردن دندان در چیزی.
۲. آلتی دوشاخه که با آن میخ را از چیزی بیرون می کشند، انبر، گاز انبر: تو که در بند حرص و آز شدی / همچو زر در دهان گاز شدی (سنائی۱: ۴۴۰ ).
* گاز زدن: (مصدر متعدی ) دندان زدن، دندان به چیزی فروبردن.
* گاز گرفتن: (مصدر متعدی ) عمل فروبردن دندان در چیزی، دندان گرفتن، گاز زدن.
۱. (فیزیک ) یکی از حالت های سه گانۀ ماده که در آن مولکول ها، می توانند آزادانه حرکت کنند و حجم و شکل ثابتی ندارد، هر نوع مادۀ سیال و بی شکل که تمامی حجم ظرف را اشغال می کند و سطح آزاد ندارد.
۲. (شیمی ) [عامیانه] گاز طبیعی که به عنوان سوخت به کار می رود.
۳. [عامیانه] وسیله ای برای پخت وپز که گاز طبیعی را به گرما تبدیل می کند، اجاق گازو.
۴. پدالی در خودرو.
پارچۀ لطیف، نازک، شبیه تور، و ضد عفونی شده که برای زخم بندی به کار می رود: گاز استریل.
فرهنگ فارسی
دهی از شهرستان جیرفت
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
وابستگی حرکت اتم ها یا مولکول های ماده از یکدیگر در حالت گاز، بسیار کم تر از حالت های جامد یا مایع است. در این حالت از ماده، فاصله های مولکول ها از یکدیگر بسیار زیاد است و به همین دلیل، نیروهای برهم کنش مولکولی در آن، بسیار اندک هستند. همین فاصلهٔ زیاد بین ذرات است که گاز را از مایع و جامد، متمایز می کند. این جدایی باعث می شود که گاز معمولاً بی رنگ و نامرئی در نگاه انسان مشاهده گردد. یک نمونهٔ بسیار شناخته شدهٔ گاز بخار آب است.
در حالت گازی نیز مولکولها به صورت کاتوره ای ( Random ) حرکت می کنند؛ اما از آنجا که فاصلهٔ آنها از یکدیگر زیاداست تعداد برخوردهای میان آن ها بسیار کم تر از حالت های دیگر ماده است.
گازها نیز مانند مایعات و پلاسما از شاره ها هستند.
زیرشاخه ای از فیزیک که به بررسی رفتار گازها در مقیاس ماکروسکپیک می پردازد ترمودینامیک نام دارد.
گاز خالص ممکن است از اتم ساخته شده باشد ( مانند نئون )، یا مولکول دواتمی از یک نوع اتم ( مانند اکسیژن )، یا مولکول ترکیبی ساخته شده از اتم های مختلف ( مانند دی اکسید کربن ). تعریف جزر میانگین مربّعی سرعت ذرّات گاز: براساس جرم مولی، ضریب اتمیسیته، دما و دیگر پارامترهای محیطی، سرعت ذرّات یک گاز تفاوت می کند. حتّی سرعت ذرّات یک گاز با گاز دیگر در دما و فشار برابر، برابر نیست. با تحلیل ابعادی می توان سرعتی برای ذرّات گاز در نظر گرفت که سرعت نرمال یا جذر میانگین مربّعی سرعت نامیده می شود. Vrms.
گاز (پانسمان). گاز ( به فرانسوی: Gaze ) یک پارچهٔ نازک با بافت باز است. معمولاً از گاز پس از سترون کردن ( استریل ) برای پانسمان زخم استفاده می شود. ریشه این واژه از فارسی و اسپانیایی در کلمه حریر گرفته شده است. این پارچه های تور مانند در اتاق عمل کاربرد زیادی دارند و در ابعاد ۱۰ در ۱۰ سانتی متر یافت می شوند. از نظر شناسایی و رادیوپک بودن به دو نوع ساده و خط دار تقسیم می شوند.
برخی از گازها دارای ویژگی خاصی هستند مثلاً گاز وازلین ( به انگلیسی: vaseline gauze ) که برای پانسمان سوختگی به کار می رود و به دلیل چرب بودن به سطح زخم زیاد نمی چسبد یا گاز خط دار که در اتاق عمل به کار می رود و به دلیل داشتن یک نخ حاجب در رادیوگرافی، یافتن آن در بدن بیمار در مواردی که گاز در موضع جراحی جا می ماند ساده تر است.
گاز (خودروساز روسی). گاز ( به روسی: ГАЗ ) یا گورکوفسکی اتومبیلی زاود ( به معنای کارخانه خودروسازی گورکی ) شرکت خودروسازی روسی است، که در سال ۱۹۲۹ در اثر همکاری میان شرکت فورد و دولت اتحاد جماهیر شوروی با عنوان ناز آغاز بکار کرد و زیرمجموعه گروه گاز می باشد. اکنون تاجر روس اولگ دریپاسکا مالک این شرکت می باشد.
در ماه مه سال ۱۹۲۹، دولت شوروی قراردادی با شرکت فورد به امضا رساند، که در پی آن، دولت شوروی قبول کرد، که حدود ۱۳ میلیون دلار سرمایه گذاری کند و در مقابل شرکت فورد موظف به عرضه کمک های فنی، تا سال ۱۹۳۸ شد.
در پی این قرارداد شرکت خودروسازی در شهر نیژنی نووگورود با نام ناز ( نیژگورودسکی آوتوموبیلینی زاود ) تشکیل شد و تولید خود را در ۱ ژانویه ۱۹۳۲ آغاز کرد. محصولات این شرکت با نام ناز و گاهی با نام فورد به بازار عرضه می شد.
نخستین محصول شرکت گاز همان فورد مدل ای ای بود، که تحت عنوان ناز - ای به بازار رفت. همچنین همزمان با این سواری، کامیونت فورد مدل ای ای تحت عنوان ناز - ای ای به بازار رفت. از این دو محصول که از سال ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۶ در شرکت گاز تولید می شدند، حدود ۱۰۰ هزار دستگاه تولید شد.
در سال ۱۹۳۳، نام شهر محل استقرار این شرکت به افتخار ماکسیم گورکی به گورکی تغییر یافت، در نتیجه نام این شرکت نیز از ناز به گاز انتقال یافت.
گاز (شهرستان بادکند). گاز ( به لاتین: Gaz ) یک روستا در قرقیزستان است که در استان بادکند واقع شده است. گاز ۱٬۶۱۵ نفر جمعیت دارد و ۲٬۰۴۸ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است.
گاز (فیلم ۱۹۸۱). گاز ( انگلیسی: Gas ) فیلمی است که در سال ۱۹۸۱ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به حاوی ماندل، استرلینگ هایدن، هلن شیور و دونالد ساترلند اشاره کرد.
ویکی واژه
(فیزیک): حالتی از ماده که در آن شکل و حجم ثابت نیست، و حرکت بی‌نظم مولکولها و اتم‌ها زیاد است. بخار، ماده‌ای بی‌شکل، سیّال و قابل گسترش.
علف، علف چاروا.
قیچی، قیچی آهن، ابزاری آهنی مانند انبر که با آن میخ را از جایی که در آن فرو رفته‌است بیرون می‌کشند.
تور نازک و لطیف که برای بستن زخم به کار میرود.
پدالی که در جلوی اتومبیل و در پیش پای راننده قرار دارد و با فشار دادن بر آن بنزین بیشتری به کاربراتور می‌رسد و اتومبیل سرعت بیشتری میگیرد.
جملاتی از کلمه گاز
به فریاد شد گازر از کار او همی تیره شد تیز بازار او
جوید پری ز آهن دوری پریوش من تفتیده آهنان را درگاز خویش کرده
پوستین را به اولین منزل بفرستید سوی گازر دل
